A po mbillen pemë të gabuara në qytetet shqiptare?

Të gjithë jemi dëshmitare se si po rrallohet përditë e me shumë gjelbërimi në qytetet tona. Por perveç sasisë së tyre, ekspertët mendojnë se edhe ato pemë qe janë mbjellë, janë të gabuara.  Leonidha Peri, dekan në Fakultetin e Shkencave Pyjore tregon se Tirana dhe qytetet kryesore në Shqipëri, janë  "mbytur" nga bimët dhe pemët  që ndër të tjera, dëmtojne shëndeiin e njeriut drejtperdrejtë. "Per shembull, plepi leshon pushin i cili është një nga shkaqet e alergjive tek njerëzit", thote Peri duke shtuar se një problem i madh që ka gjelbërimi ynë  është edhe fakti se mungon mirëmbajtja. Peri shpjegon se pemet qe mbillen thjesht "sepse i dhuron dikush apo sepse peshën kryesore e ka sasia", kanë koston e tyre. "Shumë bimë që janë mbjellë në Shqipëri duan tokën e tyre, ambientin e tyre pasi i mbyt qyteti", thotë Peri. Ai shprehet se eshtë shume e nevojshme që bimët e mbjella të trajtohen nga profesionistët.

Amazona arrin nivelin më të lartë të shpyllëzimin në 15 vitet e fundit

Shpyllëzimi i pyjeve tropikale të Amazonës në Brazil është në nivelin më të lartë në 15 vitet e fundit, njoftoi të enjten agjencia braziliane e kërkimeve hapësinore. Sipas të dhënave nga Instituti Kombëtar për Kërkimet Hapësinore (INPE), 13.235 kilometra katrorë (5.110 milje katrorë) shpyllëzimi janë vërejtur në pyllin më të madh të shiut në botë midis gushtit 2020 dhe korrikut 2021. Në periudhën gusht 2019 deri në korrik 2020 u regjistruan 10.851 kilometra katrorë të shpyllëzuar në rajon dhe 14.286 kilometra katrorë në të njëjtën periudhë të vitit 2006, transmeton Anadolu Agency.

Boll më me fjalë – Vepro për klimën!

Nga: Burim Ejupi Drejtor Ekzekutiv në Institutin për Politika Zhvillimore – INDEP

“Ajo që bën përbën ndryshimin, e tash duhet të vendosni se çfarë lloj ndryshimi dëshironi të arrini,” ka thënë shkencëtarja dhe aktivistja Jane Goodall. Liderët, qeveritë dhe të rinjtë në të gjithë botën kanë ngritur alarmin se na duhet të tkurrim në masë dramatike rritjen e temperaturave për të shmangur ndikimet e pakthyeshme të ndryshimeve klimatike. Shkenca e ka thënë qartë se duhet të veprojmë menjëherë. Për ta bërë këtë, të gjithë ne kemi rol kritik, për të ndikuar tek ata që janë në pozitë pushteti, por edhe të prijmë me shembullin tonë, për të ndryshuar status quo-në.

Mbi 50 milionë gaforre të kuqe pushtojnë mjedisin, ndërtohen mbikalime për to!

Turistët kanë mbetur të mahnitur, pasi miliona gaforre të kuqe shihen duke e kryer migrimin e tyre vjetor drejt oqeanit për t’u shumuar në Ishullin Christmas. Mbi 50 milionë gaforre të kuqe janë nisur nga xhungla drejt bregdetit të Parkut Kombëtar, në pjesën e skajshme veriperëndimore të Australisë. Banorët dhe vizitorët po garojnë për të siguruar pamje sa më interesante në atë që vlerësohet si një ndër migrimet më të mëdha të kafshëve në planet, pasi këto krijesa i japin ishullit ngjyrë të kuqe.

Lojërat Olimpike Dimërore Pekin 2022 pa emetime!?

Komiteti Olimpik Ndërkombëtar (IOC) lavdëroi Kinën për mbajtjen e premtimeve për organizimin e Lojërave Olimpike me emetim zero, duke futur energji të rinovueshme në vendet e garave. Juan Antonio Samaranch Jr., kreu i IOC për Pekin 2022, deklaroi se është i lumtur dhe krenar që sheh se Pekini i ka kushtuar vëmendje të madhe ambientit, duke përmbushur premtimin për emetim zero për Lojërat, përcjell “Xinhua”. Takimi virtual i IOC u mbajt për të paraqitur përgatitjet teknike për Lojërat Olimpike Dimërore Pekin 2022, duke përfshirë ato që kanë të bëjnë me vendet e zhvillimit, versionin e parë të “Playbook” dhe vijueshmërinë e provave.

Pse është vështirë të hiqet dorë nga qymyri?

Në prag të bisedimeve për klimën të Kombeve të Bashkuara, që u mbajtën nga 31 tetori deri më 13 nëntor në Gllasgou të Skocisë, nikoqirja e bisedimeve, Britania, njoftoi se qëllim i konferencës është heqja dorë nga përdorimi i qymyrit. Kjo nuk ishte aq e lehtë që të bëhej. Edhe shkrimi i kësaj fjalie në marrëveshjen që u arrit, ishte sfidë e madheNegociatorët nga qeveritë që morën pjesë në samitin në Gllasgou, shkruan dhe rishkruan paragrafin, ku lufta kundër ndryshimeve klimatike kërkon që bota t’i japë fund përdorimit të qymyrit për prodhimin e energjisë, së bashku me lëndët e tjera fosile. Formulimi për qymyrin u zbut në fund, për shkak të insistimit të Indisë – shtet që varet nga përdorimi i qymyrit – e cila kërkoi zëvendësimin e togfjalëshit “heqje dorë” me “reduktim” të përdorimit të qymyrit.

Pse po bie numri i harabelave në Evropë?

Sipas një studimi të ri, në Evropë ka 247 milionë më pak harabela shtëpiake sesa në vitin 1980. Edhe speciet e tjera të shpendëve dikur të kudogjendura kanë pësuar rënie të mëdha. Një nga çdo gjashtë zogj - një humbje neto prej 600 milionë zogjsh në total - janë zhdukur gjatë më pak se katër dekadave.  Studimi nga shkencëtarët nga RSPB, BirdLife International dhe Shoqëria Çeke për Ornitologjinë analizoi të dhënat për 378 nga 445 specie zogjsh vendas në vendet në BE dhe Mbreterin e Bashkuar, duke zbuluar se nurmi i përgjithshëm i zogjve ka rënie me 17% dhe 19% ndërmjet 1980 dhe 2017. Rënia totale dhe proporcionale e numrit të shpendëve është veçanërisht e lartë në mesin e specieve që lidhen me tokën bujqësore. Më së shumti është goditur harabeli i shtëpisë, duke humbur gjysmën e popullacionit të tij, ndërsa i afërmi i tij, harabeli i pemës, ka parë një rënie prej 30 milionë zogjsh. Të dyja speciet kanë rënë për shkak të ndryshimit të praktikave bujqësore, por harabela e shtëpisë janë zhdukur gjithashtu nga shumë qytete për mungesën e ushqimit, ndotja e ajrit dhe përhapja e sëmundjeve të tilla si malaria e shpendëve.

1.2 milion banorë do të përfitojnë nga sistemet e ngrohjes qendore nga grantet shtesë të BE për Kosovën

Sipas njoftimit të publikuar nga Programi i Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimorë (WBIF), në fund të projektit, 1.2 milionë qytetarë do të përfitojnë nga ngrohja qendrore në Kosovë përmes tetë sistemeve të reja të ngrohjes qendrore në komuna të ndryshme në mbarë Kosovën. Projekti i ri i asistencës teknike i financuar nga BE-ja në vlerë prej 2 milion € është lansuar në tetor të 2021 për të mbështetur përgatitjen e Studimit të Fizibilitetit për Ngrohje Qendrore, bazuar në energjinë e ripërtëritshme në tetë komuna të Kosovës – Gjilan, Ferizaj, Prizren, Pejë, Drenas, Obiliq/Kastriot, Mitrovicë dhe Zveçan – duke përfshirë analizat e përfitimit të kostos dhe një raport të vlerësimit të ndikimit mjedisor dhe social, thuhet në një njoftim të publikuar në faqen zyrtare të WBIF.

Agjenda e Gjelbër – Një Perspektivë e Shoqërisë Civile

Nga Burim Ejupi dhe Dardan Abazi, Instituti për Politika Zhvillimore – INDEP

Kur para zgjedhjeve qëndrore të 14 shkurtit partitë politike publikuan të ashtuquajturat programet zgjedhore, ishim thellësisht të dëshpëruar sepse në rastin më të mirë ato ishin një pamflet me ide të paqarta, jokreative dhe aspak konkrete. Ishte si të hapje një kuti me ngazëllim, vetëm për të parë se brenda saj ishte veç një kuti tjetër. Duhej të prisnim programin e Qeverisë për të parë orientimet e qarta të subjektit që të gjithë e dinim se po fitonte. Agjenda e Gjelbër për Ballkanin Perendimor, një përpjekje e Evropës që del nga iniciativa e Berlinit është mundësi e artë për Kosovën që të projektoj politika që promovojnë efiçiencën e energjisë, burimet e ripërtëritshme të energjisë, tranzicionin energjetik dhe dekarbonizimin. Programi i Qeverisë së Republikës së Kosovës, në masë të konsiderueshme ka dështuar të inkorporoj këtë komponent të rëndësishme për integrimin dhe zhvillimin tonë. Kështu, në vend se të ishte një program për ndryshimin e kursit të politikave drejt së ardhmes së gjelbër, ky dokument është më tepër një vizion i mjegullt që nuk përfiton nga momentumi që Agjenda e Gjelbër sjellë. Edhe një kuti brenda kutisë dhe një prolog pa rrëfim, pa personazhe dhe pa kohështrirje!

Ekonomia Qarkore, si mundë ta ndryshojë botën zbatimi i këtij koncepti?

Si mund  të ndryshoj bota? Është pyetje me rëndësi. Si mund të ndryshojë sjellja e njeriut? Si ta kthejmë natyrën në shëndetin e saj? Këtë e mundëson dhe e bën realitet e ashtuquajtura Ekonomia Qarkore. Origjina e ekonomisë rrethore thuhet se ka buruar në fund të viteve të 70-ta në Evropë. Mirëpo nëse gjurmohet thellësisht, zanafilla e ekonomisë qarkore nuk është asgjë e re apo ndonjë praktikë e pa njohur pasi që ka qenë gjithmonë rreth nesh dhe rreth veprimtarisë së njerëzimit. Duke pasur parasysh që ky funksion ose proces është cikli jetësor i bashkëveprimit njerëzor me çdo gjë që ekziston në natyrë.

A ka Kosova potencial për të prodhuar energji të ripërtëritshme?

Burimet kryesore qe furnizojnë energjinë në botë janë nafta, gazi natyror dhe qymyri. Sipas Agjensise Internacionale të Energjisë, pritët që këto të jenë të njëjtat burime të energjisë deri në vitet 2030. Oda Tregtare Kosovaro – Turke (KTCC) ka deklaruar se burimi kryesor i energjisë në Kosovë është thëngjilli. Kosova është e pesta ne botë për rezervat e thëngjillit, me 14,7-ton thëngjill. Për më tepër, KTCC thotë se “pothuajse gjithë sektori i elektricitetit në Kosovë është i bazuar vetëm në energjinë elektrike. Kjo përbën problem për sektorin e energjise. Vecanërisht gjatë muajve të dimrit, në mënyrë që elektriciteti te plotësojë nevojat e qytetarëve, Kosova importon energji nga vendet fqinje.

Njihuni me ujkun më të madh në botë, arrin deri në 2 metra gjatësi

Mackenzie Valley është ujku më i madh në botë. Ai mund të arrijë deri në 2.13 metra gjatësi. I njohur gjithashtu si Ujku Veriperëndimor ose Ujku Kanadez, ky gjigant me gëzof endet në veriperëndim, në luginën e lumit Mackenzie, SHBA. Lumi Mackenzie është sistemi lumor më i gjatë në Kanada dhe ushqen një ekosistem të gjerë ku mund të jetojnë ujqërit më të mëdhenj në botë. Këta ujqër kanë gjymtyrë veçanërisht të fortë dhe mushkëri të mëdha të përshtatura për frymëmarrje në lartësi, gjë që u mundëson të mbretërojnë në habitatin e tyre natyror.

Shqiponja nxjerr nga uji peshkun që peshonte mbi 9 kilogramë

Një video amatore shfaq momenti kur një shqiponjë futet në ujë dhe arrin me kthetrat e saj ta kap një peshk gjigant, të cilin e tërheq zvarrë jashtë ujit. Pamjet janë realizuar në liqenin Chippewa të Wisconsin, ku shihet ky lloj zogu që ka krahë shumë të gjerë duke zbritur në ujë për ta kapur peshkun gjigant. E për ta realizuar këtë i është dashur të laget paksa – duke u futur në ujë për ta nxjerrë “drekën”. Shqiponja prej distance e kishte vërejtur peshkun në ujë dhe i ishte vërsulur menjëherë. Sipas autorit të videos, peshku që shqiponja e nxori nga uji peshonte mbi 9 kilogramë, e është interesant sesi arrin ta kontrolloj duke e mbajtur me kthetra.

Era dhe dielli mund të plotësojnë 85% të nevojave aktuale të SHBA-së për energji elektrike

Një përzierje e energjisë së erës dhe diellit duhet të jetë e mjaftueshme për të përmbushur shumicën e nevojave aktuale të energjisë në "kombet e përparuara, të industrializuara, sipas studimit. Studiuesit nga Universiteti i Kalifornisë, Irvine (UCI), Universiteti Tsinghua i Kinës, Instituti Carnegie për Shkencën dhe Caltech shqyrtuan të dhënat e 39 viteve të kërkesës për orë të energjisë nga 42 vende për të përcaktuar nëse ka burime të mjaftueshme të erës dhe diellit për të përmbushur kërkesat. Ata zbuluan se sistemet më të besueshme, në të cilat energjia e erës është më e përhapur, mund të plotësojnë nevojat e energjisë në vendet që ata studiuan midis 72 dhe 91 për qind të rasteve, dhe kjo është përpara çdo konsiderate të ruajtjes.

Ligatina e Hencit në plaformën elektronike të vendeve të zogjëve të Evropës

Ligatina e Hencit, një nga zonat më më të rëndësishme të zogjëve që ndodhet në pjesën qendrore të Kosovës është shtuar në në plaformën elektronike të vendeve të zogjëve  të Evropës. Ajo është krijuar artificialisht në fund të viteve gjashtëdhjetë, me qëllim kultivimin e peshkut. Ligatina është krijuar nga bashkimi i rrjedhave ujore të Magurës dhe Vrellës, të cilat janë degë të lumit Sitnica. Me një sipërfaqe prej 74 ha, biodiversiteti në ligatinën e Hencit konsiderohet mjaft i pasur në krahasim me madhësinë e tij. Ajo tërheq shumë zogj. Ndër zogjtë që mund të shihni në zonë janë: rosa e zezë, kormorani pigme, çafka e vogël, çafka e purpurt, çafka e natës me kurorë të zezë etj.

Konferencë me këmbët e zhytura në ujë, paralajmërimi i pazakontë i politikanit për ngrohjen globale

Ministri i Drejtësisë, Komunikacionit dhe Punëve të Jashtme i shtetit Tuvalu, Simon Kofe, ka mbajtur një konferencë simbolike për gazetarë, ku paralajmëroi për pasojat e ngrohjes globale. Konferencën e mbajti duke qëndruar me këmbët e zhytura në ujin e detit. Ai shfrytëzoi rastin të flasë për konferencën e Kombeve të Bashkuara për klimën (COP26) që mbahet në Glasgow. Sipas Reuters, me këtë veprim ka paralajmëruar që shteti i tij në Paqësor është në mesin e vendeve më të rrezikuara në botë, si pasojë e ndryshimeve klimatike.

30 autobusë të rinjë për komunën e Prishtinës, tetë nga ata elektrikë

Kryetari i komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti, ka folur në lidhje me komunikacionin në kryeqytet. Ai tha se në asnjë qytet të botës nuk ndodh që komunikacioni të përmirësohet brenda gjashtë muajve, por me planin e mobilitetit, Ahmeti thotë se kjo parashihet të bëhet për 12 vjet. Tutje, i pari i Prishtinës tha se deri në fund të dhjetorit pritet të vijnë 30 autobusë të rinj, ku tetë prej tyre do të jenë elektrik. “Tash na kanë dhënë kredinë për 30 autobusë të tjerë ku tetë janë elektrikë dhe deri në fund të dhjetorit pritet të blihen këta”, është shprehur Ahmeti.

Si ju prezantohet Kosova turistëve të huaj?

Kosova gjendet në mes të Evropës Juglindore. Shteti më i ri  me popullsinë me të re në Evropë, mosha mesatare e popullsisë është 23 vjeçare, 40 përqind e popullsisë është nën 18 vjeç. Kosova gjindet në Gadishullin qendror Ballkanik dhe është një lidhje e rëndësishme midis Evropës Qendrore dhe Jugore, Detit Adriatik dhe Detit të Zi. Sipërfaqja e Kosovës është 10,877 km². Klima në Kosovë është kontinentale qendrore me verë të nxehtë dhe dimër të ftohtë. Kosova ka rreth 1.9 milion banorë. Dendësia e popullsisë është rreth 193 banorë për km² dhe është e ndarë në 38 komuna. Udhëtimi në Kosovë është një udhëtim në një zonë me plot ngjarje historike dhe mrekulli natyrore. Vendi dominohet nga vargmalet dhe kodrat. Luginat, vreshtat dhe fushat kryqëzohen nga rrjedha të shumta natyrore të ujit.

Në Samitin e klimës arrihet marrëveshja kompromis mbi çështjen e qymyrit!

Grupet negociatore nga rreth 200 vende të botës, pjesëmarrëse në samitin e OKB-së për klimën, miratuar një marrëveshje të re pas një ndërhyrjeje të minutës së fundit nga India për të zbutur gjuhën lidhur me energjinë e prodhuar nga qymyri. Pakti i Glasgow për Klimën është marrëveshja e parë klimatike që planifikon në mënyrë eksplicite reduktimin e qymyrit, karburantin më të keq fosil për gazrat serrë. Disa vende, përfshirë shtetet e vogla ishullore, thanë se ishin thellësisht të zhgënjyera nga kjo lëvizje për të ndryshuar formulimin: nga “heqje dorë” në “dhënie fund gradualisht”, të energjisë së prodhuar nga qymyri, burimi i vetëm më i madh i dioksidit të karbonit, përgjegjës për krijimin e efektit serrë. Disa vende u shprehën kritike ndaj këtij formulimi, por thanë se ishte diçka që duhej ta pranonin me synimin për t’i dhënë fund dy javëve bisedime të OKB-së për klimën në Glasgou të Skocisë.

Rritja e temperaturës globale prej 2 °C do të prekë më shumë se gjysmën e botës

Më shumë se gjysma e popullsisë së botës mund të ekspozohet ndaj thatësirës, përmbytjeve dhe niveleve të rrezikshme të nxehtësisë deri në vitin 2050 nëse temperaturat globale rriten mbi 2 °C mbi nivelet para-industriale, ka gjetur një raport. Vendet më të goditura do të jenë ato që kanë bërë më së paku për të shkaktuar ngrohjen globale, thanë udhëheqësit në samitin Cop26 në Skoci. Bisedimet për ndryshimet klimatike, të cilat kanë hyrë në javën e dytë në Glasgow, synojnë të "mbajnë gjallë 1.5 °C duke siguruar një marrëveshje që do të mbajë rritjen e temperaturave globale nën nivelet që ekspertët thonë se do të jetë katastrofike për shumë specie.

Tetori i këtij viti i tretë më i ngrohtë në botë në historinë

Muaji i kaluar ishte tetori i tretë më i ngrohtë në botë, i regjistruar që nga viti 1979, njoftoi të Shërbimi Evropian i Ndryshimeve Klimatike Kopernikus. Studiuesit thanë se vetëm tetori 2015 dhe 2019 ishin më të ngrohtë dhe vetëm “në mënyrë margjinale”. Temperaturat globale ishin 0.42 gradë më të ngrohta se mesatarja e bazë nga viti 1991 deri në vitin 2020. Temperaturat më të ngrohta se mesatarja ishin veçanërisht të dukshme në Kanadanë veriore, Rusinë veriore dhe Antarktidën perëndimore. Në Evropën jugore dhe juglindore, ishte disi më ftohtë se zakonisht.

Peticion për shpalljen e rrjedhës së lumit Vjosa Park Kombëtarë

Organizata EcoAlbania në Shqipëri ka nisur një peticion për shpalljen e rrjedhës së lumit Vjosa si Park Kombëtarë, me qëllim të mbrojtjes së tij nga shfrytëzimi për prodhimin e energjisë përmes hidrocentraleve. “Zëri yt mund t’i japë Vjosës statusin Park Kombëtar, për ta mbrojtur, përgjithmonë. Nënshkruaj edhe ti peticionin në link më poshtë dhe ndaje me miqtë. Është e vetmja mënyrë për të shpëtuar lumin e fundit të egër në Evropë, tani”, thuhet mes tjerash në thirrjen për nënshkrimin e peticionit që deri me tani ka grumbulluar mbi 20 mijë nënshkrime. Vjosa konsiderohet si lumi i fundit i egër në Evropë. Ekzistenca e tij është në rrezik dhe statusi “Park Kombëtar” është i vetmi nivel mbrojtjeje që mund ta shpëtojë. Pas një dekade përpjekjesh për të mbrojtur lumin Vjosa, mbështetësit e kauzës po mblidhen për t’i kërkuar Kryeministrit të Shqipërisë, shpalljen e Vjosës Park Kombëtar, sa më parë. Firmos peticionin dhe ndaje me miqtë, në mënyrë që të bashkohen sa më shumë njerëz në këtë përpjekje, për të mbrojtur atë që natyra ka krijuar në mijëra vite.

Krizantemat, lulet që nuk duhet të mungojnë në kopshtin tuaj

Lulëzojnë me bollëk edhe gjatë dimrit, mbrojnë shtëpinë nga energjia negative. Ju mund të kultivoni krizantema gjatë gjithë vitit, ato janë të preferuara të shumë njerëzve, sepse lulëzojnë shumë edhe gjatë muajve të ftohtë Sipas besimit popullor, këto lule tërheqin lumturinë dhe largojnë energjinë negative, ndaj është mirë t’i keni në oborr ose në tarracë. Krizantemat e para të verdha u mbollën në kopshte në Evropë në shekullin e 17-të. Për shkak të ngjyrës karakteristike të luleve, botanisti Carl von Linné e quajti krizantemën “lule të artë”.

Shkencëtarët gjejnë prova të pyllit të lashtë të ngrohtë në akullin e Antarktikut

Antarktiku ka befasuar shkencëtarët pasi ata gjetën prova për një pyll të lashtë thellë brenda akullit të detit të kontinentit. Me temperaturën që shpesh bie minus 90 gradë Celsius, Antarktiku, kontinenti i pestë më i madh i Tokës, është një nga vendet më jomikpritëse në planet. Kjo megjithatë nuk i ka penguar njerëzit të shkojnë në tokën djerrë, me diku midis 1.000 dhe 5.000 banorë sa jetojnë atje. Mrekullitë e përshtatjes kanë çuar në një popullatë të lulëzuar të kafshëve të egra, me rreth 235 specie të ndryshme që e quajnë Antarktikun shtëpi. Ndërsa Antarktiku i sotëm nuk është gjë tjetër veçse një shkretëtirë akulli, studimet e mëparshme sugjerojnë se rajoni dikur ishte një vatër e jetës dhe një pyll i butë.

Reforma ligjore e planifikimit hapësinor të Kosovës në qorrsokak?!

Reforma ligjore e planifikimit hapësinor të Kosovës në qorrsokak, është një hulumtim i realizuar nga organizata EC Ma Ndryshe në kuadër të projektit "Qytetet Gjithëpërfshirëse - promovimi dhe përhapja e metodologjisë së planifikimit urban me pjesëmarrje", projekt i financuar nga Olof Palme International Center dhe i mbështetur nga Qeveria e Suedisë.

Hulumtimi “Reforma ligjore e planifikimit hapësinor të Kosovës në qorrsokak”, jep reflektime edhe nga perceptimi i qytetarëve dhe zyrtarëve komunalë për sfidat që paraqiten në këtë fushë.  Mes tjerash hulumtimi vë në pah përpjekjet për të adresuar dhe menaxhuar sfidat e zhvillimit hapësinor, gjatë viteve 2003-2013, ku rregullimi hapësinor në Kosovë kaloi nëpër dy cikle ndryshimesh ligjore. Dokumenti bën krahasimin e ligjeve duke identifikuar përparësitë dhe mangësitë e tyre dhe analizon rastet e veçanta të planeve hapësinore të prodhuara në vendin tonë.

10 cunamet më të mëdha në histori

Sipas një raporti të OKB-së fatkeqësitë natyrore nga cunami brenda 10 viteve pritet të arrijnë në dimensione që do të kërcënojë 50 për qind të popullsisë së botës. Anadolu Agency (AA), duke siguruar të dhëna nga OKB-ja dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), përpiloi të dhënat lidhur me cunamet që kanë ndodhur në 100 vitet e fundit, shkaqet e shfaqjes, ndikimin mbi shoqërinë, rreziqet që dalin në pah pas cunameve dhe humbjet e jetëve. Në raport thuhet se zbatimi i politikave dhe masave të duhura në praktikë paraprakisht mund të ndihmojë në parandalimin e skenarëve të mundshme të fatkeqësive. OKB-ja, cunamin e ka vendosur në kuadër të fatkeqësive natyrore më të rrezikshme ndërsa paralajmëroi parandalimin e urbanizimit dhe turizmit në rajonet e prirura ndaj cunamit, përndryshe një numër i madh njerëzish mund të vihen në rrezik.

21% të gjithë sipërfaqes së territorit të Shqipërisë në mbrojtje

Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro ka takuar sot përfaqësuesit e shoqatave ambientaliste. Ministrja Kumbaro ka theksuar se kërkesës për t’u takuar me një përfaqësi të gjerë të shoqatave ambientaliste iu përgjigja menjëherë, sepse kemi nevojë të komunikojmë intensivisht për mjedisin dhe biodiversitetin. Ajo ka thënë se është fakt se prej vitit 2015 janë rritur zonat të mbrojtura, duke shkuar në 21% të gjithë sipërfaqes së territorit të Shqipërisë përmes një procesi që ka marrë kohë dhe shumë mund.

Speleomedit një monografi për speleologjinë e vendeve të mesdheut ku prezantohet edhe speleologjia e Kosovës

Në kuadër të aktiviteteve për shënimin e vitin 2021 si vit Ndërkombëtar i Shpellave dhe Karstit, Unioni Ndërkombëtarë i Speleologjisë së Mesdheut ka publikuar monografinë “Speleomedit - Pamje panoramike e shpellave dhe karstit të vendeve të mesdheut”, që përfshinë një përmbledhje të punimeve që prezantojnë shpellat dhe fenomenet karstike të vendeve të mesdheut.

Ideja themelore e projektit është mbledhja dhe shpërndarja e informacionit mbi aktivitetet speleologjike të mesdheut, duke i dhënë mundësinë kështu vendeve të këtij rajoni që të promovojnë kërkimet dhe aktivitetet që realizohen nga organizatat dhe speleologët e këtyre vendeve.

Projekti synon të japë një kontribut të rëndësishëm për ndërgjegjësim të përbashkët dhe për të forcuar lidhjet ndërmjet grupet speleologjike dhe institucioneve kërkimore në vendet e mesdheut, me qëllim rritjen e kapaciteteve dhe veprimeve për të mbështetur mbrojtjen e karstit dhe e shpellave.

Tryeza e diskutimit "Të gjithë në mbrojtje të Bjeshkëve të Nemuna"

Gjatë tryezës u diskutua për rolin e institucioneve dhe komunitetin në ruajtjen e zonës së mbrojtur Parku Kombëtarë "Bjeshkët e Nemuna", për gjendjen e këtij parku si dhe për mundësitë e konservimit dhe shfrytëzimit të qëndrueshëm në të ardhmen. Pjesëmarrës në tryezë ishin akterët relevant duke përfshirë përfaqësues nga Ministria e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës, Agjensioni per Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës, Instituti për Mbrojtjen e Natyrës, Drejtoria e Parkut Kombëtarë "Bjeshkët e Nemuna", Komuna e Pejës, Shoqëria Civile dhe përfaqësues nga komuniteti.

Degradimi mjedisor nga hidrocentralet

Nga Tirana Bytyqi, Besnik Boletini

Punimet për ndërtimin e hidrocentraleve dhe futja e ujit në gypa në disa nga fshatrat e Deçanit dhe Shtërpcës kanë shkaktuar pasoja të shumta. Ato janë ndërtuar në parqet kombëtare, të cilat janë zona të mbrojtura me ligj. Shumë hektarë të shtretërve të lumenjve janë degraduar dhe është pakësuar niveli i ujit në lumë. Ndërtimi i hidrocentraleve është përcjellë me shkelje të shumta ligjore. Disa prej tyre janë duke operuar kundërligjshëm Ndërtimi i hidrocentraleve në disa komuna të Kosovës ka shkaktuar dëme të shumta mjedisore, si dhe ka shqetësuar banorët në zonat ku janë ndërtuar ato. Ata fillimisht nuk kanë qenë të informuar se cilat janë pasojat e punimeve që janë bërë afër lumenjve dhe futjes së lumenjve në gypa.

Misteri i ‘vrimës së zezë’ në mes të oqeanit të identifikua përmes Google Maps

Për shumicën e njerëzve, Google Maps është një mjet i dobishëm për të kaluar nga pika A në pikën B. Por për një grup të vogël njerëzish kureshtarë, është një burim misteresh. Nëse shikoni mjaftueshëm, mund të gjeni imazhe të çuditshme që duket se fshehin diçka përtej realitetit. Ose mund të jenë vetëm shenja që Google Maps nuk po funksionon siç duhet. Sido që të jetë e vërteta, debati që provokon është zakonisht argëtues dhe stimulues.

Si e ka bërë prezenca e ujqve ndryshimin e lumenjve

Ujqërit dikur ishin vendas në Parkun Kombëtar Yellowstone të SHBA - derisa gjuetia i zhduku ata. Por kur në vitin 1995 ujqërit u kthyen, ndodhi diçka interesante: ndodhi "kaskada trofike" më e shquar. Prania e ujqërve ndryshoi në mënyrë thelbësore sjelljen e kullotësve të mëdhenj. Dreri Wapiti ndaloi së dredhuri nëpër lugina dhe gryka ku ujqërit mund t'i gjuanin lehtësisht. Bimësia ishte në gjendje të rivendosej dhe të rritej, duke rritur kështu biodiversitetin duke siguruar ushqim dhe strehim për një shumëllojshmëri më të madhe bimësh dhe kafshësh.

Filloi punimet konferenca e OKB-së për ndryshimet klimatike

Në qytetin Glasgow të Skocisë ka filluar punimet konferenca e 26-të e OKB-së për ndryshimet klimatike (COP26). Kreu i COP26, Alok Sharma, duke vënë në dukje se "po ndizet dhe fiket drita e kuqe" për çështjen e klimës tha se konferenca është shpresa e fundit për të mbajtur rritjen e temperaturës globale në 1.5 gradë Celsius. Në Samitin ku liderët do të marrin pjesë nesër, pritet që të vendoset kufizimi i rritjes së temperaturës globale në 1.5 gradë Celsius në krahasim me epokën para-industriale.

Biden i zhgënjyer me Kinën dhe Rusinë lidhur me angazhimet e reja për klimën

Presidenti i SHBA-së Joe Biden deklaroi se ishte i zhgënjyer nga mosmarrja e angazhimeve të reja për klimën nga Kina dhe Rusia. "Jo vetëm Rusia, por edhe Kina, në thelb nuk shfaqën ndonjë angazhim për t'u marrë me ndryshimet klimatike", tha Biden në një konferencë shtypi në fund të Samitit të Liderëve të G20-tës në Romë të Italisë. "Prandaj ka një arsye pse njerëzit duhet të jenë të zhgënjyer në këtë. Edhe unë jam i zhgënjyer", shtoi presidenti amerikan.

Ndryshimi i klimës, tema kryesore e diskutimit ne samitin e liderëve të G20

Në Romë nisi punimet samiti i G20-ës. Udhëheqësit botërorë u përqendruan në çështje si pandemia e koronavirusit, rimëkëmbja e ekonomisë pas COVID-19-ës, ndryshimet klimatike dhe norma minimale globale e taksës ndaj korporatave. Presidentit amerikan Joe Biden, i cili po merr pjesë në këtë samit, zhvilloi takimeve të veçanta me kancelares gjermane Angela Merkel, Presidentit francez Emmanuel Macron dhe kryeministrit të Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson për të diskutuar hapat e ardhshëm mbi programin bërthamor të Iranit.

Teknologjia dhe inovacionet shpresë për mbrojtjen e klimës

Viteve të fundit ka një shpërthim të ideve teknologjike dhe inovative për mbrojtjen e klimës dhe luftimin e ndryshimeve klimatike. Qindra ide frymëzuese që po ndodhin viteve të fundit e shumë të tjera që janë në proces të zhvillimit me të drejtë vlerësohet si një nga mënyrat për tu përballur me sukses me degradimin mjedisor dhe parandalimin e ndryshimeve klimatike. Andaj pyetja që shtrohet më së shpeshti është: A është inteligjenca njerëzore vaksina më e mirë kundër ndryshimit klimatik. Në vijim po ju prezantojmë disa nga idetë më interesante inovative për klimën.

Ndryshimet klimatike – po rrisin kërcënimin shëndetësor ndaj njerëzimit

Ndryshimet klimatike janë kërcënimi i vetëm më i madh shëndetësor me të cilin përballet njerëzimi, ku tashmë edhe profesionistët shëndetësor në mbarë botën po reagojnë ndaj dëmeve shëndetësore të shkaktuara nga kjo krizë në zhvillim. Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC) ka arritur në përfundimin se për të shmangur ndikimet katastrofike shëndetësore dhe për të parandaluar miliona vdekje të lidhura me ndryshimet klimatike, bota duhet të kufizojë rritjen e temperaturës në 1.5 °C. Emetimet e kaluara kanë bërë tashmë të pashmangshme një nivel të caktuar të rritjes së temperaturës globale dhe ndryshime të tjera në klimë. Ngrohja globale edhe 1.5 °C nuk konsiderohet e sigurt, megjithatë; çdo e dhjeta e një shkalle ngrohjeje do të ketë një dëm serioz në jetën dhe shëndetin e njerëzve.

Greta Thunberg apel bankave: Mos financoni në ‘shkatërrimin’ e klimës

Greta Thunberg u ka bërë thirrje bankave të "ndalojnë financimin e shkatërrimit tonë", përpara samitit të klimës COP26 në kuadër të OKB-së. Aktivistja suedez e ndryshimeve klimatike ndodhet në Londër për të marrë pjesë në protesta për të kërkuar që sistemi financiar të ndalojë financimin e projekteve të karburanteve fosile. Ajo i tha Andrew Marr të BBC-së se "ndryshimi është i mundur" në samit, nëse vazhdon presioni mbi politikanët. Por ajo shtoi se nuk është ftuar “zyrtarisht” për të folur në ngjarjen në Glasgow. 

Lutja e Ujkut

Shpirti i ujkut,
Ti që endesh në tokën e egër,
Ti që zvarritesh në hijet e heshtura,
Ti që vrapon duke kërcyer midis pemëve të mbuluara me myshk,
më jep forcën tënde parësore,
dhe urtësinë e syve të tu të ndezur.

Më mëso të ndjek pa pushim dëshirat e mia.
Dhe të qëndroj në mbrojtje të atyre që dua.
Më trego shtigjet e fshehura dhe fushat me hënë.

Shpirt i ashpër,...
Ec me mua në vetminë time,
Ulëri me mua në gëzimin tim,
Më ruaj ndërsa lëviz nëpër këtë botë.