Ndryshimet klimatike – po rrisin kërcënimin shëndetësor ndaj njerëzimit

Ndryshimet klimatike janë kërcënimi i vetëm më i madh shëndetësor me të cilin përballet njerëzimi, ku tashmë edhe profesionistët shëndetësor në mbarë botën po reagojnë ndaj dëmeve shëndetësore të shkaktuara nga kjo krizë në zhvillim. Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC) ka arritur në përfundimin se për të shmangur ndikimet katastrofike shëndetësore dhe për të parandaluar miliona vdekje të lidhura me ndryshimet klimatike, bota duhet të kufizojë rritjen e temperaturës në 1.5 °C. Emetimet e kaluara kanë bërë tashmë të pashmangshme një nivel të caktuar të rritjes së temperaturës globale dhe ndryshime të tjera në klimë. Ngrohja globale edhe 1.5 °C nuk konsiderohet e sigurt, megjithatë; çdo e dhjeta e një shkalle ngrohjeje do të ketë një dëm serioz në jetën dhe shëndetin e njerëzve.

Ndërsa askush nuk është i sigurt nga këto rreziqe, njerëzit, shëndeti i të cilëve po dëmtohet së pari dhe më keq nga kriza klimatike, janë vetë ata që kontribuojnë në shkaqet e saj dhe që janë më pak në gjendje të mbrojnë veten dhe familjet e tyre kundër saj.

Kriza klimatike kërcënon të zhbëjë përparimin e pesëdhjetë viteve të fundit në zhvillim, shëndetin global dhe reduktimin e varfërisë dhe të zgjerojë më tej pabarazitë ekzistuese shëndetësore midis dhe brenda popullatave. Mbi 930 milionë njerëz dhe rreth 12% e popullsisë së botës shpenzojnë të paktën 10% të buxhetit të tyre familjar për të paguar kujdesin shëndetësor.

Rreziqet shëndetësore të ndjeshme ndaj klimës

Ndryshimi i klimës tashmë po ndikon në shëndet me një mori mënyrash, duke përfshirë edhe vdekjen dhe sëmundjet nga ngjarjet ekstreme të motit gjithnjë e më të shpeshta, të tilla si valët e të nxehtit, stuhitë dhe përmbytjet, ndërprerja e sistemeve ushqimore, mungesa e ushqimit, ujit etj., sëmundjet e transmetuara nga vektorët dhe çështjet e shëndetit mendor. Për më tepër, ndryshimet klimatike po dëmtojnë shumë nga përcaktuesit socialë për një shëndet të mirë, siç janë mjetet e jetesës, barazia dhe aksesi në kujdesin shëndetësor dhe strukturat e mbështetjes sociale. Këto rreziqe shëndetësore të ndjeshme ndaj klimës ndjehen në mënyrë disproporcionale nga më të cenuarit dhe më të pafavorizuarit, duke përfshirë gratë, fëmijët, pakicat etnike, komunitetet e varfra, emigrantët ose personat e zhvendosur, popullatat e moshuara dhe ata me kushte themelore shëndetësore.

Edhe pse është e qartë se ndryshimet klimatike ndikojnë në shëndetin e njeriut, mbetet sfiduese për të vlerësuar me saktësi shkallën dhe ndikimin e shumë rreziqeve shëndetësore të ndjeshme ndaj klimës. Megjithatë, përparimet shkencore në mënyrë progresive na lejojnë t'i atribuojmë një rritje të sëmundshmërisë dhe vdekshmërisë nga ngrohja globale e shkaktuar nga njerëzit dhe të përcaktojmë më saktë rreziqet dhe shkallën e këtyre kërcënimeve shëndetësore.

Në periudhën afatshkurtër dhe afatmesme, ndikimet shëndetësore të ndryshimeve klimatike do të përcaktohen kryesisht nga vulnerabiliteti i popullatave. Në terma afatgjatë, efektet do të varen gjithnjë e më shumë nga shkalla në të cilën do të ndërmerren veprime transformuese tani për të reduktuar emetimet dhe për të shmangur shkeljen e pragjeve të rrezikshme të temperaturës.