Mira Murati, bëhet pjesë e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë!

Shefja e shërbimeve teknologjike të OpenAI, Mira Murati është pranuar ditën e sotme si anëtare e jashtme e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Vendimi është marrë sot në një mbledhje me dyer të mbyllura, pas propozimit të akademiku Anastas Angjeli dhe profesori Dhimitër Tole. Kujtojmë se Mira Murati udhëheq punën e produkteve komerciale në ekipin e inxhinierëve të OpenAI, ku më i suksesshëm ka rezultuar ChatGPT. Puna e saj është vlerësuar për inovacionin dhe shndërrimin në lider në fushën e kërkimit të inteligjencës Artificiale.

Gazetari legjendar i BBC Sir David Attenborough: Ju zbulova botën. Tani shpëtojeni atë!

Prej pothuaj 70 vitesh, David Attenborough është autori, fytyra dhe zëri rrëfyes i disa prej serive më spektakolare mbi natyrën, që janë shfaqur në televizion. Për të qenë më të saktë, zhanri i dokumentarit mbi natyrën ashtu si e njohim sot, ka lindur me të. Në vitin 1953, pas diplommit në shkenca natyrore dhe dy vite shërbim në Royal Navy, ia doli të bindë BBC dhe Kopshtin Zoologjik të Londrës, që të financonin një sipërmarrje të paprecedentë: të filmonin një djalosh natyralisht që bridhte botën, në kërkim të specieve të rralla. Programi pati një sukses të madh. Që atëherë, Attenborough nuk ka pushuar së dokumentuari jetën tokësore, për BBC-në. Sot, në moshën 96 vjeç pasi ka filmuar çdo qoshe të globit (“përveç shkretëtirës së Gobit: asnjë producent nuk do të më dërgonte atje, por do të më pëlqente shumë”), rikthehet me një dokumentar që ka frymëzimin e një testamenti shpirtëror: A life on our Planet, një jetë në planetin tonë (nga 4 tetori në Netflix), është dëshmia e tij e rënies së biodiversitetit.

Media britanike: Saranda qytet mesdhetar i shkëlqyer për pushime

Shqipëria është destinacioni ideal për të gjithë pushuesit që kërkojnë det, rërë dhe mot me diell. Saranda, një qytet bregdetar në jug të vendit i ofron të treja – dhe është jashtëzakonisht i përballueshëm, shkruan e përditshmja britanike “Birmingham Mail”. Qyteti mesdhetar ka një vijë bregdetare mbi 285 milje dhe është i bekuar me 300 ditë me diell në vit. Destinacioni i fshehtë i pushimeve në Rivierën Shqiptare është i njohur për plazhet me rërë, ujërat e pastër dhe atmosferën e qetë. Saranda ndodhet në një gji të hapur në detin Jon dhe ka një klimë mesdhetare, me temperatura maksimale deri në 34 gradë Celsius në korrik dhe gusht, duke e bërë atë një vend të shkëlqyer për pushime në plazh.

Qyteti fantazmë me vlerë qindra milionë euro

Është shkruar shumë herë për qytetet fantazmë nëpër vende të ndryshme të botës. Por, siç shihet, fatkeqësisht ka edhe shumë të tjerë në të gjithë planetin, dhe kjo është historia e një qyteti të tillë që ndodhet në Turqi. Qyteti i kështjellave i quajtur Burj Al Babas në Turqinë veriperëndimore (afër qytetit Mudurn) fillimisht ishte projektuar për të tërhequr mysafirë të huaj. Pasi u ndërtuan më shumë se 500 vila të njëjta në formë kështjelle dhe më shumë se 200 milionë euro u investuan në projekt, pati një rënie të mprehtë në ekonominë turke. 

10 shpikjet më të jashtëzakonshme që shkencëtarët mysliman i dhanë botës moderne

CNN, Profesori Salim al-Hassani, kryetar i Fondacionit për Shkencë, Teknologji dhe Civilizim dhe redaktor i librit “1001 Shpikjet”, cek për CNN 10 shpikjet më të jashtëzakonshme të botës myslimane.

Kirurgjia - Rreth vitit 1000, mjeku i njohur El Zahrawi botoi një enciklopedi me 1.500 faqe të ilustruar të kirurgjisë, e cila është përdorur në Evropë si një referencë mjekësore për 500 vitet e ardhshme. Ndër shpikjet e tij të shumta, Zahrawi zbuloi dhe përdorimin e zorrëve të shpërbërshme të maces për të qepur plagët. Përpara kësaj bëhej një operacion i dytë për të hequr penjtë. Ai gjithashtu thuhet se ka kryer operacionin e parë cezarian dhe se krijoi picetat operatore.

Ujëvara e Sotirës: Një copëz e bukurisë së Shqipërisë

Ujëvara e Sotirës  e cila ndodhet vetëm 16 km larg qytetit të Gramshit është një copëz e Shqipërisë e cila meriton të vizitohet. Për një kohë të gjatë ky destinacion turistik nuk ishtë në radarin e turistëvë, si vendas ashtu edhe të huaj. Vetëm dy apo tre vitet e fundit është e dukshme se është rritur interesi për të vizituar këtë përsosmëri të natyrës. Padyshim një nga ujëvarat më të bukura të Shqipërisë, e cila gjendet në rrëzë të Malit të Tomorrit. Veçantia e saj qëndron në faktin se përbëhet nga tre burime që depërtojnë malin nga lartësi të ndryshme (20-100 m), duke krijuar pamje të mrekullueshme. Uji që bie prej saj më pas formon lumin me të njejtin emër. Ky kompozim i paparë i  elementëve si uji, shkëmbinjtë dhe bimët, japin gjithçka ju duhet për qetësinë tuaj mendore dhe shpirtërore. Gjithashtu, kjo zonë ofron edhe mundësi për zhvillimin e aktiviteteve si kamping apo piknik në pjesën e lëndinës mbi ujëvarë.

Irisi, lulja elegante ilire që mban emrin e perëndeshës së ylberit

Të gjithë e njohin si Irisi i Ilirisë ose Iris Illyrica, një lule e familjes botanike Iridaceae me vendlindje në tokat historike të Ilirisë së lashtë. Irisi Ilir është një nga dëshmitë më të bukura të kësaj zone të famshme ballkanase që mbulon Shqipërinë, Kroacinë, Kosovën, Bosnjën, Malin e Zi, Maqedoninë dhe disa zona të Serbisë. Irisi Ilir edhe sot e kësaj dite rritet në gjendje të egër dhe natyrale në të njëjtat pllaja si edhe mijëra vite më parë dhe provon trashëgiminë e famshme të të parëve të shqiptarëve. Ilirët e lashtë e konsideronin Irisin një bimë mjekësore me vlera të shumta për një sërë problemesh shëndetësore përfshirë dhimbjet e kokës. Bima e Irisit Ilir besohej gjithashtu të kishte aftësi të nxiste abortin. Pjesë të kësaj bime janë përdorur në lashtësi kundër djersës dhe në përgatitjen e parfumeve.

A e dini cilat janë pesë llojet më inteligjente të kafshëve në botë?

Të gjithë e dimë se sa të zgjuar janë qentë. Ata mund të trajnohen për të zbuluar drogën, eksplozivët dhe kancerin, përveç që të ndihmojnë njerëzit me sfida të ndryshme fizike dhe emocionale.  Dimë po ashtu për aftësinë e të folurit të papagajve. Kafshët e tjera që njihen për inteligjencën e tyre përfshijnë edhe derrat dhe oktapodët. Por, sipas studimit të Revistës Discover këto janë pesë kafshët që konsiderohen si më inteligjentët në botë.

A e dini se sa karbon emetoni gjatë shfrytëzimit të internetit?

Edhe pse vështirë se mendojmë për këtë, çdo përdorim i internetit nga ana jonë prodhon CO2. Dhe ne nuk po mendojmë për frymëmarrjen tonë. Jo, në mënyrë që interneti të funksionojë, ai ka nevojë për një rrjet kabllosh, serverësh, qendrash të dhënash, kompjuterë dhe pajisje të tjera që të gjithë përdorin energjinë elektrike. Është pikërisht ky konsum i energjisë elektrike që prodhon CO2. Sipas disa të dhënave, interneti është ndotësi i katërt më i madh në botë. Nëse interneti do të ishte një vend, ai do të emetonte po aq CO2 sa disa nga ekonomitë më të mëdha të botës, si Gjermania apo Britania e Madhe.

Studim: Mosha e universit është 26.7 miliardë vjet, gati dy herë më e vjetër se sa besohej më parë

Universi ynë mund të jetë dy herë më i vjetër se vlerësimet aktuale, sipas një studimi të ri që sfidon modelin dominues kozmologjik dhe hedh dritë të re mbi të ashtuquajturin “problem të hershëm të galaktikës së pamundur”. Puna është publikuar në revistën Monthly Notices of the Royal Astronomical Society . “Modeli ynë i ri i krijuar rishtazi e shtrin kohën e formimit të galaktikës me disa miliardë vjet, duke e bërë universin 26.7 miliardë vjet të vjetër, dhe jo 13.7 siç është vlerësuar më parë,” thotë autorja Rajendra Gupta, profesore ndihmëse e fizikës në Fakultetin e Shkencave në Universitet. të Otavës.

Zbulohet motori i protonit që sfidon ligjet e universit dhe i bën veturat të qëndrueshme - ishte parashikuar nga Ajnshtajni

A e dini se çfarë kanë zbuluar? Ky është motori proton që Ajnshtajni parashikoi dekada më parë dhe që, për herë të parë, ata kanë arritur të materializohen. Pjesa më e mirë? Ai sfidon edhe ligjet e fizikës dhe universit dhe do të dekarbonizojë transportin.

Ajnshtajni parashikoi një motor me shkrirje bërthamore: Tani ata sapo e kanë krijuar atë- Shkrirja bërthamore ka qenë prej kohësh një qëllim i kërkuar, por i pakapshëm për shkencën. Ai përfshin bashkimin e bërthamave atomike për të lëshuar energji, i njëjti proces që ndodh në Diell dhe yje të tjerë. Në fakt, është një proces i ngjashëm me atë që pamë dy javë më parë me motorin plazma. Ndryshe nga ndarja bërthamore e përdorur në termocentralet aktuale bërthamore për të cilën, mbani mend, ne jemi shumë kritikë për shkak të mungesës së të qenit një opsion ekologjik ose i rinovueshëm, shkrirja ofron premtimin e një burimi energjie praktikisht të pashtershëm dhe të pastër.

Studim: Dhelprat ishin miqtë më të mirë të njerëzve!

Në një varr të lashtë në atë që tani është Argjentina veriperëndimore, një person u varros me një kafshë që nuk ishte një qen, sipas një studimi të ri. Varrimi mbante skeletin e një lloji kanidi që mund të ketë konkurruar dikur me qentë për dashuri njerëzore: një dhelpër. Njerëzit dhe qentë kanë një histori të gjatë. Marrëdhënia midis dy specieve është dhjetëra mijëra vjet e vjetër. Sidoqoftë, një analizë e re e provave nga një varrim Patagonian që daton rreth 1500 vjet më parë, lë të kuptohet për një lidhje të ngjashme të ngushtë midis një gjahtari-mbledhës në Amerikën e Jugut dhe specieve të mëdha të zhdukur të dhelprave Dusicyon avus.

Lonely Planet: Berati mes kështjellave, kanioneve dhe maleve të shenjta

Shumica e turistëve që udhëtojnë në Berat, në jug të Shqipërisë, mahniten me qendrën historike dhe Kalanë e tij, një vendbanim i lashtë i banuar ende sot. Sigurisht, qyteti ia vlen të vizitohet, shkruan Francesca Massotti në botimin italisht të “Lonely Planet”. Planifikoni një udhëtim në Shqipëri dhe përjetoni aventura të paharrueshme në rrethinat e asaj që konsiderohet unanimisht një nga skenat më të bukura në Ballkan. Xhamitë, manastiret dhe aventurat në kanione - Ju mund të shijoni ushqimin tradicional dhe origjinal në fermat e zonës, të bëni ekskursione në malin e Tomorrit, malin e shenjtë të vendit.

Konventa e Bernës monitoron ndikimin e hidrocentraleve në speciet e rrezikuara të Shqipërisë

Konventa e Bernës, në mbledhjen e saj të prillit ka vendosur të monitorojë HEC-in e Skavicës dhe të kërkojë nga qeveria Shqiptare t’i përgjigjet shqetësimeve të përbashkëta të mëposhtme:

• HEC-i i Skavicës në lumin Drini i Zi mund të prekë një zonë të mundshme të Rrjetit Emerald dhe gjithashtu specie të shumta të mbrojtura në Konventën e Bernës, të cilën Shqipëria e ka ratifikuar në ligj.
• Shqetësim i veçantë është për Rrëqebullin e Ballkanit të rrezikuar në mënyrë kritike dhe korridoret e tij migratore. Konventa e Bernës ka theksuar se projekti i HEC-it të Skavicës bie ndesh me Projektin e Rimëkëmbjes së Rrëqebullit, në të cilin Shqipëria ishte propozuesi kryesor për renditjen e rrëqebullit të Ballkanit si një specie rreptësisht e mbrojtur.
• Byroja e Konventës së Bërnës theksoi gjithashtu se projekti mund të prekë tre liqene të rëndësishëm të Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë liqenet e Ohrit dhe të Shkodrës.
• Një çështje që kërkon monitorim të ngushtë është përpilimi i Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social për HEC-in e Skavicës që është ende i pa finalizuar,
• Së fundi, Byroja vuri në dukje mbrojtjen e kafshëve mishngrënësve të mëdhenj, të cilët gjithashtu preken nga HEC-i i Skavicë.

OKB alarmon: Kemi edhe dy vjet për të shpëtuar planetin

Qeveritë, bizneset dhe bankat e zhvillimit kanë ende dy vjet për të bërë diçka për të shmangur ndryshimet më të këqija klimatike, tha shefi i klimës i Kombeve të Bashkuara. Shkencëtarët pohojnë se është e nevojshme të përgjysmohen emetimet e gazeve të dëmshme serrë deri në vitin 2030 në mënyrë që të parandalohet rritja e temperaturës me më shumë se 1.5 gradë në krahasim me periudhën para-industriale. Dështimi do të shkaktonte mot ekstrem dhe nxehtësi. Pavarësisht kësaj, emetimet e dioksidit të karbonit u rritën në nivele rekord vitin e kaluar dhe premtimet aktuale të vendeve për të luftuar ndryshimet klimatike, nëse përmbushen, do të reduktonin vetëm paksa emetimet globale deri në vitin 2030.

Njihuni me bimën e Aguliçës, vlerat ushqyese dhe mjekësore

Aguliçja (Primula veris L) është barishte shumë e dashur, vendase në Evropën Veriore dhe Qendrore. Ajo rritet e egër në livadhe, kullota të vjetra, fusha dhe në skajet e tokave pyjore. Për më tepër, shpesh është kultivuar në livadhet gjysmë natyrore të jetës së egër, kufijtë e shtëpive. Emri i zakonshëm i aguliçes së vërtetë vjen nga anglishtja e vjetër ‘cuslyppe’, që do të thotë "byreku i lopës". Emri i përgjithshëm Primula vjen nga latinishtja primus, që do të thotë "i pari", një referencë për pamjen e hershme të pranverës së luleve. Në fshatin anglez, të rinjtë bënin një top nga cowslip, të quajtur "tosty tosty", për një lojë në të cilën do të mësonin dashuritë e ardhshme. Fëmijët kishin një përdorim tjetër për lulet: ata do të thithnin nektarin e shijshëm nga qafat e tyre, ndërsa ecnin për në shkollën e fshatit.

Breaking News: Zbuloni Shqipërinë për një përvojë unike

E vendosur në Evropën Juglindore, Shqipëria, me 70% të territorit të mbuluar nga një reliev kryesisht malor, ende nuk i ka zbuluar të gjitha sekretet e saj, shkruan Mathilde Rouy në revistën franceze breakingnews.fr.  A e dini se ky vend ka më shumë se 3000 lloje bimësh, 273 lumenj dhe mbi 15 parqe kombëtare? Male me lartësi 2500 metra mbi nivelin e detit, lugina të paprekura nga asnjë qytetërim, rrugë ujore të pazbuluara… të gjitha këto mrekulli janë grumbulluar në një vend. Jeni gati të zhyteni në këtë arratisje të egër?

Gjermani, paralajmëron ndalimin e qarkullimit të automjeteve gjatë të dielave për shkak të ligjeve klimatike

Ministri Federal i Transportit i Gjermanisë, Volker Wissing (FDP) po paralajmëron një ndalim të të gjithë trafikut të automjeteve gjatë fundjavave në të gjithë vendin nga vera e tutje, nëse Akti për Mbrojtjen e Klimës nuk hyn në fuqi më së voni deri në mes të korrikut. Në një letër drejtuar drejtuesve të grupeve përfaqësuese të qeverisë gjermane, ai bëri thirrje për miratimin urgjent të këtij ligji në Bundestag. Ligji i planifikuar parashikon që në të ardhmen përputhshmëria me objektivat klimatike do të kontrollohet sipas sektorëve në vend të çdo zone veç e veç. Ligji është në procedurë nga leximi i parë më 22 shtator 2023. "Fakti që ai ende nuk është në fuqi çon në pasiguri të konsiderueshme ligjore dhe faktike, e cila nuk i shërben as klimës dhe as reputacionit të qeverisë federale", tha Wissing.

Ndryshimet e klimatike po varfërojnë botën

Një studim i Institutit të Potsdamit për Kërkimin e Ndikimit të Klimës (PIK) i publikuar në revistën shkencore "Nature" thotë se ndryshimi i klimës mund të shkaktojë deri në vitin 2050 një rënie prej rreth 20% të prodhimit të përgjithshëm bruto (PPB). Shkencëtarët thanë se kjo shifër do të përkeqësohet nëse vendet nuk arrijnë të përmbushin objektivat për uljen e emetimeve. Studiuesit e IPK-së thanë se llogaritjet e tyre bazoheshin në perspektivën e vendeve si Gjermania për të arritur qëllimet e tyre për uljen e emetimeve. Aktualisht shumica e vendeve duket se nuk ka gjasa t'i arrijnë këto objektiva, që do të thotë se ndikimi financiar mund të jetë akoma më i madh se dëmi drastik i parashikuar. Sipas llogaritjeve të studimit barra ekonomike e ndryshimeve klimatike mund të arrijë në 35.6 trilionë euro në vit, një shumë gjashtë herë më e lartë se kostoja e vlerësuar për kufizimin e temperaturave globale në 2 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale.

Studim: Ndikimi i plastikës në ngrohjen globale dy herë më i lartë se i industrisë ajrore

Një studim i fundit nga Laboratori Kombëtar i SHBA-së Lawrence Berkeley zbulon se industria e plastikës lëshon një sasi alarmante gazesh serë. Ndërkohë që linjat ajrore lëshojnë një miliard ton dioksid karboni në vit, industria e plastikës emeton 2.5 miliard ton. Ndryshe nga besimi popullor, plastika kontribuon në ndryshimin e klimës shumë kohë përpara se të bëhet mbeturinë, pasi ato mbështeten në naftë dhe nënprodukte të naftës për prodhim. Në fakt, prodhimi global i plastikës gjeneron emetime të barazvlefshme me funksionimin e 600 termocentraleve me qymyr.

Bill Gates: Këto janë 3 profesionet që nuk do të preken nga Inteligjenca Artificiale

Rritja e sofistikimit të inteligjencës artificiale (IA) parashikohet të transformojë rolin e njerëzve në sektorë të ndryshëm të punës. Megjithatë, Bill Gates, manjati i teknologjisë Microsoft, shprehet optimizëm për të ardhmen. Ai beson se edhe pse IA ka potencialin të prishë rendin e punës, ajo do të bëjë që disa profesione të shkëlqejnë edhe më shumë. Në një podcast, Gates dhe CEO i OpenAI Sam Altman folën për përfitimet dhe rreziqet e inteligjencës artificiale. Ndërsa foli për ndikimin e inteligjencës artificiale në botën e biznesit, Gates tha se edhe ai mund ta humbasë vendin e punës, ndërsa tregoi tre fushat që do të jenë imune ndaj IA. “Edhe unë mund të humbas punën time. Tre planet më të mira të karrierës për të rinjtë janë energjia alternative, bioshkencat shëndetësore dhe fushat që lidhen me zhvillimin e inteligjencës artificiale”.

MSN: Shqipëria perla e Ballkanit

Fshatra piktoreske në majë të kodrave, vende të jashtëzakonshme antike, plazhe parajsore dhe male spektakolare. Këto janë 10 vendet më të bukura që duhen vizituar gjatë një udhëtimi në Shqipëri, shkruan Cyrielle Didier për agjencin e lajmeve MSN.

Berati, qyteti i bukur i një mbi një dritareve - Rreth 100 kilometra larg Tiranës, qyteti i njohur si “qyteti i një mijë dritareve” ka një bukuri të parezistueshme. I strehuar midis dy kodrave dhe lumit Osum, ai shfaq me krenari shtëpitë e tij osmane buzë shkëmbit dhe labirintin e rrugëve të shtruara, disa prej të cilave datojnë në shekullin e XV. Pamja më e paharrueshme? Kalaja mahnitëse e Beratit, një kështjellë e shekullit të XIII me pamje nga qyteti në një lartësi prej 187 metrash, duke ofruar një panoramë të këndshme të gjithë luginës. Është një mjedis shqiptar i përsosur, të cilin nuk do të dëshironit ta humbisnit.

Thyhet rekordi, marsi muaji i 10-të radhazi më i nxehti në histori

Ndryshimet klimatike mund të lëvizin në një territor të paeksploruar nëse temperaturat nuk bien deri në fund të vitit, tha një shkencëtar, sipas BBC. Të dhënat treguan se marsi është muaji i 10-të radhazi më i nxehti në histori, duke nxitur shqetësime se bota mund të jetë duke u kthyer në një fazë të re të ndryshimit edhe më të shpejtë të klimës. Një sistem moti i quajtur “El Niño” qëndron pas disa prej nxehtësive të fundit. Temperaturat duhet të ulen përkohësisht pasi “El Niño” pritet të përkeqësohet në muajt e ardhshëm.

Disa këshilla si ta kaloni më lehtë sezonin e alergjive pranverore

Me ardhjen e pranverës, shumë njerëz zhvillojnë një alergji ndaj polenit, e cila mund të jetë shumë e pakëndshme dhe mund të ndërhyjë në jetën e përditshme. Simptomat më të zakonshme janë acarimi i syve, hundës dhe fytit. Rrjedhja e vazhdueshme e hundës, teshtitja, kollitja ose kruarja rreth syve madje mund të prishin gjumin dhe t'ju lënë plotësisht të rraskapitur. Dr. Helen Wall dha këshillat e saj të ekspertëve për t'i mbijetuar një sulmi alergjik.

1. Hapni dritaret - Pas një dimri të gjatë e të lagësht, është joshëse të hapësh dritaret dhe të lësh pak ajër të pastër në shenjën e parë të pranverës, por dr. Wall thotë se kjo nuk është tamam një ide e mirë. "Është e arsyeshme t'i mbani dritaret të mbyllura për këdo që ka alergji ndaj polenit. Mos harroni edhe makinën tuaj. Kur vozitni, mbani xhamat e automjetit të mbyllura dhe vendosni furnizimin me ajër të 'riqarkullojë', për të përdorur vetëm ajrin e brendshëm dhe për të parandaluar sporet e polenit të hyjnë”, tha ajo.

Franca miraton ligjin e ri që do të parandalojë krijimin e mbeturinave nga industria e modës së shpjetë

Ligji i ri për modën e shpejtë në Francë u votua me unanimitet të plotë në Dhomën e Ulët të Parlamentit, duke krijuar një konsensus që ndodh rrallë në Asamblenë Kombëtare, ku qeveria nuk ka shumicën absolute dhe përballet shpesh me opozitë kokëfortë. Por unanimiteti në votim nuk do të thotë që të gjithë francezët e mirëpritën metodën e përdorur nga qeveria. Rregullat e reja do të prekin kompanitë që prodhojnë një numër të caktuar prodhimesh në ditë. Qeveria ka vënë në shënjestër gjigandët e modës së shpejtë si për shembull prodhuesin Shein dhe platformën online Temu, të dyja kompani me bazë në Kinë. Kompanitë e tilla do të duhet të publikojnë në faqet e tyre të internetit mesazhe të qarta lidhur me ndikimin e prodhimeve të tyre ndaj mjedisit dhe duhet të inkurajojnë klientët të riciklojnë produktet, përndryshe do të përballen me gjoba që arrijnë në mbi 15 mijë euro (16 160 dollarë).

Kontrabandohen në Evropë gazrat që dëmtojnë shtresën e ozonit dhe shkaktojnë ngrohjen globale

Sasi të mëdha të gazrave ftohëse për ngrohjen e klimës nga Kina dhe Turqia po kontrabandohen ilegalisht në Evropë, duke minuar një pakt global për t'i hequr ato, tha në një raport Agjencia e Kërkimeve Mjedisore me qendër në Londër (EIA). Gazrat janë hidrofluorokarbure (HFC), një sërë kimikatesh të përdorura kryesisht për ftohje industriale dhe të shitjes me pakicë, të cilat nuk e shterojnë shtresën e ozonit si ftohësit e tjerë të ndaluar, por si gazra serë mund të jenë disa mijëra herë më të fuqishëm se dioksidi i karbonit. “Pavarësisht angazhimeve për të reduktuar përdorimin e HFC-ve, agjencitë e zbatimit të ligjit në të gjithë Bashkimin Evropian po përpiqen të gjurmojnë dërgesat e paligjshme që hyjnë përmes Turqisë, Rusisë ose Ukrainës dhe kontrabandistët po përdorin taktika gjithnjë e më të sofistikuara për të shmangur zbulimin”, tha EIA pas një dy vjetësh. hetim i fshehtë.

Grupi i grave zvicerrane fiton rastin për ndryshimet klimatike

Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut vendosi të martën në favor të një grupi grash të moshuara zvicerane që akuzuan qeverinë e tyre se nuk po bën sa duhet për të luftuar ndryshimet klimatike, duke i vënë ato në rrezik të vdekjes nga valët e të nxehtit. Vendimi i Gjykatës Evropiane në këtë çështje, i sjellë nga më shumë se 2,000 gra, mund të ketë jehonë në të gjithë Evropën dhe më gjerë dhe të krijojë një precedent për gjykatat që të merren me më shumë padi të lidhura me klimën bazuar në shkeljet e të drejtave të njeriut. Kryetarja e gjykatës Siofra O'Leary tha se qeveria zvicerane kishte shkelur të drejtën e njeriut për jetën private dhe familjare duke dështuar në zbatimin e politikave të duhura të brendshme për të luftuar ndryshimet klimatike.

Mashtrimi i kompanive petrokimike për riciklimin e plastikës

Nga viti 1950 deri në vitin 2015, më shumë se 90% e plastikës u deponuan, u digjen ose u derdhën në mjedis. Sipas një raporti të Qendrës për Integritetin Klimatik të publikuar shkurtin e kaluar, mbetjet plastike tani janë "në ajrin që thithim, ushqimin që hamë dhe ujin që pimë". Çdo javë ne konsumojmë deri në pesë gram plastikë, ose ekuivalentin e një karte krediti. Vitet e fundit, industria e plastikës ka promovuar "riciklimin e avancuar" si një zgjidhje për problemin, por duket shumë e vështirë për të ndihmuar në reduktimin e ndjeshëm të mbetjeve mjedisore. Dhe kjo është diçka që, sipas raportit, industria e ka njohur për dekada.  

OKB: Miliona njerëz janë të uritur ndërsa një miliard vakte hidhen çdo ditë

Në një kohë kur më shumë se 730 milionë njerëz vuajnë nga uria në mbarë botën, një miliard vakte përfundojnë në mbeturina çdo ditë, sipas një raporti të ri të OKB-së. Më konkretisht, Indeksi i Mbetjeve Ushqimore të OKB-së, i publikuar së fundi, tregoi se rreth një e pesta e ushqimit të prodhuar në mbarë botën shpërdorohet ose për shkak të planifikimit të dobët ose mungesës së ambienteve frigoriferike ose magazinimit. Kostoja e këtyre mbetjeve ushqimore vlerësohet në një trilion dollarë në vit. Bazuar në të dhënat, rreth 60% e tonëve ushqimore të shpërdoruara vijnë nga familjet, ku një rol të rëndësishëm luan edhe tregtia e ushqimeve. Shërbimet ushqimore janë përgjegjëse për 28% të mbetjeve dhe shitja me pakicë për rreth 12% në vitin 2022, sipas shifrave të fundit. Këtyre, duhet t’u shtohet një shtesë prej 1 3% e ushqimit të humbur në zinxhirin e furnizimit ushqimor.

A ndërlidhet sëmundja e Alzheimerit me ndojten e ajrit?

Grimcat e gjetura në ndotjen e ajrit janë të lidhura me sëmundjen e Alzheimerit, sipas rezultateve të një studimi të ri nga Universiteti i Teknologjisë në Sydney (UTS) dhe të tjerë në Australi dhe në Singapor. Alzheimer është një sëmundje neurodegjenerative që dëmton kujtesën, si dhe funksionet njohëse dhe përfundimisht trupore. Vlerësohet të jetë shkaku i 60-70% të rasteve të demencës. Me shumë pak raste të Alzheimerit që mendohet se janë të trashëguara, më pak se 1%, sipas bashkëautorit udhëheqës, profesoreshë e asociuar Cindy Gunawan, shkenca po e kthen vëmendjen te "mjedisi dhe zgjedhjet e stilit të jetesës që duket se kanë një ndikim të madh në sëmundje“.

Rritet me 52 % kapaciteti global i energjisë së rinovueshme

Kapaciteti i projekteve të energjisë së rinovueshme arriti në 3,869 gigavat vitin e kaluar, një rritje prej 52% gjatë pesë viteve të fundit, zbulojnë të dhënat më të fundit nga raporti i Statistikave të Kapaciteteve të Rinovueshme të Agjencisë Ndërkombëtare të Rinovueshme 2024. Rritja e kapaciteteve të rinovueshme u nxit nga tendenca në rritje drejt burimeve të pastra të energjisë në mbarë botën pasi vendet synojnë të distancohen nga lëndët djegëse fosile të dëmshme për mjedisin. Pesha e energjisë së rinovueshme në kapacitetin e energjisë elektrike arriti në 43,2% vitin e kaluar, duke u rritur me 8,6% krahasuar me vitin 2019.

80 për qind të emetimeve të karbonit në botë vijnë nga 57 kompani të mëdha

Viti i kaluar ishte më i nxehti i regjistruar dhe Toka po shkon drejt 2.7 gradëve të ngrohjes globale, me prodhuesit kryesorë të karburanteve fosile dhe çimentos në mënyrë aktive duke i përkeqësuar gjërat. Një raport i ri nga Baza e të dhënave të Karbonit Majors zbuloi se vetëm 57 kompani ishin përgjegjëse për 80 për qind të emetimeve globale të dioksidit të karbonit midis 2016 dhe 2022. 38 për qind e emetimeve totale gjatë asaj periudhe vinin nga shtetet kombëtare, 37 për qind nga entitetet shtetërore dhe 25 për qind nga kompanitë në pronësi të investitorëve.Gati 200 vende miratuan Marrëveshjen e Parisit në 2015, duke u angazhuar për të reduktuar emetimet e gazeve serrë. Megjithatë, 58 nga 100 kompanitë shtetërore dhe në pronësi të investitorëve në bazën e të dhënave të Karbon Majors kanë rritur prodhimin e tyre në vitet që pasuan.

Prodhuesit e naftës dhe gazit nuk i përmbahen zotimeve globale për klimën, planifikojnë të katërfishojnë investimet

Pavarësisht angazhimit për të kufizuar rritjen e temperaturës globale në 1.5 gradë, është llogaritur se prodhuesit e naftës dhe gazit në mbarë botën mund të rrisin fushat e tyre të reja me katër herë deri në vitin 2030. Është publikuar raporti i titulluar "Shpimi më i thellë", përditësimi i vitit 2024 i gjurmuesit vjetor Global të Nxjerrjes së Naftës dhe Gazit të organizatës ndërkombëtare joqeveritare Global Energy Monitor (GEM). Prandaj, megjithëse viti 2023 do të jetë viti më i nxehtë i regjistruar për shkak të ngrohjes globale të shkaktuar nga emetimet nga karburantet fosile, vendimi përfundimtar i investimit është marrë për të paktën 20 fusha nafte dhe gazi.

Studim: Ngrohja globale po rrezikon mbijetesën e bletëve!

Vjeshta dhe dimrat më të ngrohtë po i vënë në rrezik bletët, paralajmërojnë studiuesit. Duke përdorur modelet e klimës dhe të popullsisë së bletëve, një ekip i Universitetit Shtetëror të Uashingtonit tregoi se vjeshta më të gjata me mot ideal rrisin gjasat që kolonitë e bletëve të shemben në pranverë. “Shumë bletërritës tashmë po praktikojnë këtë teknikë të menaxhimit të ruajtjes së bletëve në ambiente të mbyllura, sepse ajo ka shumë potencial të menjëhershëm për të ndihmuar në një numër mënyrash”, tha bashkautori i studimit Brandon Hopkins. Ai theksoi se studimi i ri tregon se ruajtja në vende të ftohta ka përfitime shtesë për mbijetesën e kolonive të bletëve në një klimë në ndryshim. Për studimin, studiuesit përdorën simulime të projeksioneve klimatike për vitet 2050 dhe 2100.

Disa këshilla për mirëmbajtjen e bimëve në vazo

Kopshtaria është praktikë e rritjes së bimëve. Bimët zbukuruese rriten në kopshte për lulet, gjethet ose pamjen e përgjithshme të tyre. Rritja e bimëve jashtë në vazo ka shumë përparësi, por ka edhe disa sfida. Në këtë artikull ju ofrojmw disa këshilla për t'ju ndihmuar të mirëmbani siç duhet bimët tuaja në vazo.

Përdorni tenxheren e duhur

Është e rëndësishme të zgjidhni enën e duhur të kopshtit në të cilën do të mbillni bimët. Disa enë kopshtesh janë poroze, gjë që mund të shkaktojë tharjen e shpejtë të tokës. Kontejnerët terrakote dhe vazot e varura njihen për tharjen e shpejtë. Tenxheret metalike gjithashtu mund të rrisin në mënyrë dramatike temperaturën e tokës në tenxhere, duke e tharë shpejt tokën dhe duke djegur bimët tuaja. Ju mund të përdorni tenxhere të bëra nga këto materiale, por duhet t'i monitoroni me kujdes dhe t'i ujisni më shpesh sesa tenxheret prej qeramike plastike ose me xham.

Oqeani po mbytet nga mbetjet plastike

Nga tre deri në 11 milionë ton mbetje plastike janë grumbulluar në fund të oqeaneve të botës, sipas një studimi të publikuar këtë muaj nga studiues australianë dhe kanadezë. “Automjetet nënujore të operuara nga distanca (ROV) kanë bërë të mundur përcaktimin e përafërt të mbetjeve plastike që përfundojnë në shtratin e detit dhe të përcaktojnë se ku grumbullohen para se të ndahen në copa më të vogla dhe të përzihen me sedimentin”, tha Denise Hardesty e agjencisë shkencore të Australisë Csiro. “Ne e dimë se miliona ton mbetje plastike hyjnë në oqeanet tona çdo vit, por ajo që nuk e dinim ishte se sa nga kjo ndotje përfundon në fundin e oqeanit”, tha Hardesty, një nga autorët e raportit. Edhe pse vlerësimet e sasisë së mikroplastikës janë publikuar më parë, studimi "Deep Sea Plastics - A Global Assessment of Ocean Floor Accuulation" shikon sende më të mëdha si rrjeta, gota ose qese plastike.

Evropa dhe Ballkanit përfshihen nga një valë masive e të nxehtit

Toka është nën ethe të gjata që tregon pak shenja lehtësimi. Planeti ka vendosur rekorde të larta të temperaturave në secilin prej nëntë muajve të fundit dhe marsi është gati të bëhet i 10-ti. Vende të shumta anembanë botës vunë re nxehtësi të paparë në fundjavën e fundit të muajit, si për të vënë një pikëçuditëse në këtë rrjedhë të jashtëzakonshme ngrohtësie. Vapa e fundjavës ishte më e përhapur në Evropë, ku shumë vende vendosën rekorde kombëtare të temperaturave të larta për muajin mars. Por ishte gjithashtu jashtëzakonisht ngrohtë në Azi, pjesë të Amerikës Qendrore dhe Afrikës Perëndimore. Ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu, nga djegia e qymyrit, naftës dhe gazit natyror po e nxisin këtë ngrohtësi, me ndihmën e modelit klimatik të El Nino.

A po ndryshojnë zonat e rritjes së bimëve për shkak të ndryshimeve klimatike?

Nën ndryshimet klimatike, si vera ashtu edhe dimri po bëhen më të ngrohta. Për dhjetë vitet e fundit, çdo e re ka qenë më e nxehta në histori. Në mënyrë kumulative, viti 2020 ka qenë gjithmonë kufiri që shkencëtarët kanë paralajmëruar se ndryshimet do të bëhen të dukshme me sy të lirë. Pas gjysmë dekade, nuk mund të mohohet se jemi në një periudhë të ngrohjes globale. Të gjithë e dimë se ka pasur disa muaj parashikime të papritura të motit, si bora në muajin mars, e cila ka qenë gjithmonë në rajonin tonë, por deri vonë muajt e mëparshëm nuk ishin aq të ngrohtë sa bimët të lulëzuan. Tashmë, kur bimët lulëzojnë në shkurt dhe bora bie në mars dhe i ngrin, pasojat janë të dukshme në mungesën e frutave dhe perimeve që prodhimi ynë ka mundur të kënaqë deri tani.

Ujku evropian në rrezik për zhdukje!

Rritja e numrit të ujqërve hibridë në Evropë kërcënon ta sjellë ujkun evropian, si një kafshë e egër, gjenetikisht e ndryshme, në rrezik zhdukjeje. Ujqërit hibridë janë speciet e krijuara nga kryqëzimi i ujqërve dhe qenve. Gjatë dy dekadave të fundit, popullata e ujqërve në Evropë thuhet se është shkatërruar, ndërsa hibridet e ujqërve, megjithëse nuk janë një fenomen i ri, nuk ishin studiuar mirë deri vonë, kur përparimet në gjenetikë bënë të mundur vërtetimin e ekzistencës së tyre. Ekspertët shpjegojnë se ekziston mundësia që ata të vijnë më shumë në konflikt me njerëzit, duke dëbuar ujqërit me gjak të pastër nga habitati i tyre ose duke reduktuar qëndrueshmërinë e pasardhësve të ardhshëm, duke penguar përpjekjet për të ringjallur popullsinë e ujqërve të Evropës, shkruan Guardian.

Gjermania mbyll termocentrale me qymyr!

Shtatë termocentrale me qymyr në Gjermani do të mbyllen në ditët në vijim. Pas agresionit të Rusisë kundër Ukrainës, qeveria gjermane ndezi pesë termocentrale për të përballuar mungesat e furnizimit me gaz gjatë dimrit, ndërsa përpiqej të reduktonte varësinë e saj nga gazi rus. Deri më tani, këto pesë termocentrale janë mbyllur dhe dy të tjerë duhet të mbyllen në një të ardhme të parashikueshme. Pesë fabrikat ndodheshin në distriktin e minierave Rheinish në Gjermaninë perëndimore, pranë qytetit të Këlnit dhe funksiononin në Grevenbroich-Neurath dhe Bergheim-Niederaussem. Dy fabrikat e tjera ndodhen në Jänschwalde në shtetin lindor të Brandenburgut, pranë kryeqytetit Berlin.

Këshilla: Si të përdorni lëvozhgat e vezëve si pleh për bimët?

Plehrat nga lëvozhgat e vezëve përgatiten nga grimcimi i tyre, të cilat janë të pasura me karbonat kalciumi, një mineral kyç për forcimin e mureve të qelizave bimore. Lëvoret përmbajnë edhe minerale të tjera që ndihmojnë bimët të rriten, duke përfshirë kaliumin, fosforin dhe magnezin. Nëse nuk e dinit, lëvozhgat e vezëve janë një pleh efektiv dhe i lirë për tokën në kopsht, por edhe për bimët e shtëpisë. Lëvozhgat e vezëve mund të përfitojnë bimët sepse ato reduktojnë aciditetin e tokës, që do të thotë se shumë specie bimore preferojnë aciditetin e ulët të tokës për të absorbuar lëndët ushqyese dhe për të mbrojtur veten nga elementët toksikë si alumini. Karbonati i kalciumit në lëvozhgën e vezës ul pH-në e tokës, duke e bërë tokën më alkaline sesa acid.

Baterit e riciklueshme, hap i rëndësishëm drejt një të ardhmeje më të qëndrueshme

Lajmet nga bota e teknologjisë nuk pushojnë së mahnituri dhe këtë herë, Instituti Austriak i Teknologjisë (AIT) po udhëheq rrugën drejt së ardhmes me inovacionin e tij më të fundit të një baterie të riciklueshme. Ky hulumtim nuk është vetëm një tjetër përparim në teknologji, por edhe një hap i rëndësishëm drejt një të ardhmeje më të qëndrueshme. AIT, i njohur për kërkimin dhe inovacionin e tij, tani është i përfshirë në prodhimin e baterive nga materialet e ricikluara. 35 ekspertë janë duke punuar në këtë projekt ambicioz në Floridsdorf të Vjenës. Qëllimi është i qartë krijimi i baterive që nuk do të kërkojnë përdorimin e lëndëve të para problematike si litiumi, nikeli dhe kobalti. Bateritë e vjetra, aktualisht vetëm 40 për qind të ricikluara, do të përdoren së bashku me lëndët e para alternative, si mbetjet e minierave dhe silikon nga panelet diellore.

A e dini cili është vendi më i vizituar në botë?

Pronarët e Dubai Mall pohojnë se ky është vendi më i vizituar në botë në vitin e kaluar pasi mirëpritën një rekord prej 105 milionë vizitorësh gjatë vitit 2023. Ata gjithashtu theksojnë se është shënuar një kërcim mbi 19 për qind krahasuar me 88 milionë në 2022, sipas të dhënave të fundit të publikuara nga qendra tregtare. Shifrat tregojnë gjithashtu se 20 milionë njerëz e vizituan qendrën tregtare vetëm në dy muajt e parë të këtij viti dhe viti 2024 pritet të jetë një vit tjetër rekord. "Këto shifra pasqyrojnë statusin mbresëlënës të Dubai Mall dhe pasqyrojnë udhëheqjen e Dubait që mendon përpara dhe ekonominë e fortë. Qendra jonë mishëron shpirtin e gjallë të qytetit dhe përkushtimin ndaj përsosmërisë, duke e kthyer vizionin e menaxhmentit në realitet. Si një pjesë integrale e strukturës ekonomike të Dubait, ne luajmë një rol kyç në suksesin dhe inovacionin e tij." të qytetit", tha Mohamed Alabbar, themeluesi i kompanisë Emaar që zotëron qendrën.

Mështekna, druri me vlera të jashtëzakonshme për shëndetin

Mështekna (lat. betula pendula) konsiderohet si një nga llojet më të lashta të pemëve në botë. Kjo pemë rritet shpejt dhe në vende ku asnjë bimë ose pemë tjetër nuk reziston dot. Mështekna në fakt është përdorur edhe për të pastruar tokën e ndotur dhe për ta gjallëruar atë. Aftësitë pastruese të mështeknës janë tregues të natyrës mirëbërëse të saj. Çaji i bërë prej gjetheve të mështeknës ka aftësinë të pastrojë dhe t’i japë organizmit shëndet të mirë. Ky çaj është fantastik për shëndetin e lëkurës, kundër inflamacionit dhe për shëndetin e sistemit imunitar.

Pluhuri saharian rëndoi cilësinë e ajrit në Kosovë

Agjencioni për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës (AMMK) ka dalë me një sqarim mbi situatën e rënduar të cilësisë së ajrit gjatë ditës së djeshme (27 mars, e mërkurë). “Gjatë ditës së djeshme (27.03.2024) është vërejtur situatë më e rënduar e cilësisë së ajrit krahasuar me ditët tjera, në mënyrë të veçantë për Grimcat e Pluhurit PM10 dhe PM2.5”, njofton AMMK. Sipas AMMK-së gjendje e rënduar e cilësisë së ajrit për parametrat PM10 dhe PM2.5 është regjistruar sidomos në stacionet në Prishtinë, Gjilan, Mitrovicë dhe Pejë, bën të ditur kjo agjenci.

A po ndikon shkrirja e akullit të poleve në kohëzgjatjen e rrotullimit të Tokës?

Një ditë në dy vitet e ardhshme, të gjithë në botë do të humbasin një sekondë nga koha e tyre. Pikërisht se kur do të ndodhë kjo po ndikohet nga njerëzit, sipas një studimi të ri, pasi shkrirja e akullit polar ndryshon rrotullimin e Tokës dhe ndryshon vetë kohën. Orët dhe minutat që diktojnë ditët tona përcaktohen nga rrotullimi i Tokës. Por ai rrotullim nuk është konstant, mund të ndryshojë ndonjëherë kaq pak, në varësi të asaj që po ndodh në sipërfaqen e Tokës dhe në thelbin e saj të shkrirë. Këto ndryshime pothuajse të padukshme herë pas here nënkuptojnë se orët e botës duhet të rregullohen me një "sekondë të brishtë", e cila mund të tingëllojë e vogël, por mund të ketë një ndikim të madh në sistemet kompjuterike. Shumë sekonda janë shtuar gjatë viteve. Por pas një tendence të gjatë ngadalësimi, rrotullimi i Tokës tani po përshpejtohet për shkak të ndryshimeve në thelbin e saj. Për herë të parë ndonjëherë, një e dytë do të duhet të hiqet.

Natron, liqeni më i rrezikshëm në botë

Nëse e gjeni veten pranë liqenit Natron, as mos provoni të notoni dhe do të ishte mirë të mos zhytni gishtin e këmbës. Natyra është vërtet magjepsëse, e bukur, por shpeshherë e rrezikshme siç e dëshmon liqeni në Tanzani. Pothuajse çdo kafshë ngordh në liqenin Natron. Liqeni i rrezikshëm ndodhet në rajonin e Arushës në pjesën veriore të Tanzanisë, në hendekun natyror Gregory Rift. Është aq i veçantë saqë tërheq fotografët dhe njerëzit e tjerë kureshtarë që duan të dinë pse ky liqen i veçantë quhet një nga më të frikshmit në botë.

Cilat janë vendet me cilësinë më të mirë dhe më të keqe të ajrit në botë?

Shkencëtarët thonë se ndotja e ajrit është një 'katastrofë globale shëndetësore'. Vetëm shtatë vende në botë arritën nivele të sigurta të ndotjes së ajrit në vitin 2023, zbulon një raport i ri nga kompania zvicerane e teknologjisë së cilësisë së ajrit IQAir. Raporti Botëror i Cilësisë së Ajrit, i publikuar këtë javë, bazohet në të dhëna nga më shumë se 30,000 stacione monitorimi në 134 vende, territore dhe rajone. Nga këto, 124 u zbuluan se shkelin nivelet e sigurta të PM2.5 (grimcat e imta), sipas udhëzimeve të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH). Këto grimca mikroskopike, me diametër më të vogël se 2,5 mikron, mund të thithen thellë në mushkëri dhe madje të arrijnë në qarkullimin e gjakut. Ato janë lidhur me sëmundjet e zemrës dhe mushkërive, presionin e lartë të gjakut, rritjen e rrezikut të astmës, depresionin, ankthin dhe vdekjen e parakohshme.

Cilat janë burimet më të përdorura të energjisë në Evropë?

Pjesa më e madhe e Evropës i ka vendosur vetes synimin për t'u larguar nga lëndët djegëse fosile shumë ndotëse dhe drejt burimeve të rinovueshme të energjisë. Grafiku ynë tregon një fotografi të peizazhit energjetik në Evropë tani, duke përdorur të dhëna nga Rishikimi Statistikor i Energjisë Botërore 2023. Ai zbulon se ndërsa ka disa ndryshime në llojet e energjisë në të gjithë bllokun, lëndët djegëse fosile ende përbëjnë pjesën më të madhe të burimeve të energjisë ku kontinenti mbështetet më shumë. Suedia dhe Norvegjia janë përjashtime nga rregulli, duke u dalluar për përdorimin e tyre të energjisë hidroelektrike, ndërsa Finlanda është pothuajse e lidhur midis konsumit të naftës dhe burimeve të rinovueshme.

Britania e Madhe po përgatitet për taksitë ajrore

Qeveria britanike shpalli një plan të quajtur "e ardhmja e fluturimit", i cili u zhvillua në bashkëpunim me industrinë e aviacionit dhe sipas të cilit taksitë ajrore duhet të ngritën në atë vend brenda dy viteve. Sapo avionë të tillë të shfaqen në qiellin britanik, qeveria synon të zhvendosë fokusin në autonominë e tyre. Një gjë e tillë do të marrë akoma më shumë kohë, por plani aktual është që taksitë fluturuese autonome, pra avionë pa pilotë dhe të kontrolluar me kompjuter, të ngritën deri në vitin 2030. Deri atëherë, shumë gjëra duhet të zgjidhen, nga përmirësimi i vetë teknologjisë, në të cilën theksi kryesor duhet të jetë tek siguria, tek infrastruktura dhe rregullimi. Për taksitë fluturuese flitet prej vitesh dhe tashmë shumë kompani private po testojnë avionë të tillë. Sipas disa njoftimeve, ata së shpejti duhet të fillojnë transportin e pasagjerëve në disa qytete të botës nga Dubai në Nju Jork dhe Los Anxhelos dhe sipas dëshirës së qeverisë britanike, ata mund t'i presim në atë vend që në vitin 2026.