Qeveria polake paditen nga qytetarët e saj për dështimin për të trajtuar ndryshimin e klimës

Pesë shtetas polakë akuzojnë qeverinë për dështimin për t'i mbrojtur ata nga ndikimet e ngrohjes globale. Si rezultat, ata e kanë çuar çështjen në gjyq, duke paditur qeverinë për papërshtatshmërinë e saj për të vepruar ndaj krizës klimatike. Ata thonë se vonesa e shtetit në uljen e emetimeve të karbonit kombëtar ka shkelur të drejtat e tyre për shëndetin dhe jetën familjare. Në vend që të kalojë në një burim të pastër energjie, shteti ka mbështetur industrinë e qymyrit.

Piotr Nowakowski, Monika Stasiak dhe Małgorzata Górska paraqitën tre çështjet e para në gjykatat rajonale në të gjithë vendin. Nowakowski jeton në një pyll në Wielkopolska dhe shqetësohet se si zjarret në pyje dhe stuhitë më të forta gjithnjë e më shumë po kërcënojnë shtëpinë dhe sigurinë e tij. Stasiak dhe Górska drejtojnë biznese të turizmit në pjesë të veçanta të Polonisë, të dyja këto janë prekur nga ndryshimi i modeleve të reshjeve - njëra nga përmbytjet e shpejta dhe tjetra nga thatësira intensive.

Stasiak i tha Guardian: “Lindja e djalit tim gjithashtu më motivoi të luftoj për veprimet klimatike. Pastaj, kur fëmija im ishte rreth 18 muajsh, doli raporti i IPCC [2018]. Kjo më preku dhe vendosa që nuk doja atë të ardhme për fëmijën tim.”

Fermeri Romanowski ka humbur 50% të të ardhurave të tij pasi toka e tij është prekur nga thatësira. Padia e shtetit polak do të jetë ngjarja e parë e politikës kombëtare të klimës që sfidohet drejtpërdrejt në një gjykatë polake.

Paditësit do të argumentojnë se qeveria polake ka qenë e pakujdesshme në mangësinë e saj për të ulur shpejt emetimet. Ata gjithashtu synojnë të tregojnë se si qytetarët tashmë janë goditur nga ndryshimi i klimës. Për më tepër, ata shpresojnë të përcaktojnë të drejtën ligjore për një klimë të sigurt nën të drejtat e njohura të brendshme për jetën, shëndetin dhe familjen sipas ligjit civil polak.

Avokati i ClientEarth Janusz Buszkowski shpreson që drejtësia polake do të ketë guximin të japë gjykime të forta në këto çështje të reja. Ai tha: “Koha po ndryshon. Disa vjet më parë, një çështje e tillë do të konsiderohej një fantazi ligjore, por tani kemi shumë shembuj në juridiksione të tjera që ata mund të jenë të suksesshëm dhe mund të sjellin ndryshime.”

Paditësit kërkojnë që qeveria polake të angazhohet për të qenë neutrale ndaj klimës deri në vitin 2043 dhe për të ulur emetimet e gazeve serë me një minimum prej 60% deri në vitin 2030 krahasuar me nivelet e vitit 1990. Këto synime janë edhe më ambicioze sesa ato të vendosura për BE-në.

Kjo me siguri do të jetë një sfidë pasi industria e qymyrit ka ndikim politik. Vendi ka hezituar të heqë dorë nga karburantet fosile ndotëse sepse sektori punëson rreth 80,000 njerëz. Sidoqoftë, hezitimi në rritje i bankave për të financuar projekte të qymyrit dhe çmimi i lartë i lejeve të karbonit evropian janë në prag të bërjes së qymyrit joekonomik.

Polonia mbetet e vetmja anëtare e BE-së që refuzon të angazhohet për neutralitetin e klimës deri në vitin 2050. Madje ajo parashikon vazhdimin e minierave të qymyrit deri në vitin 2049.