31 Tetor - Dita Botërore e Qyteteve

Qytetet në mbarë botën po vuajnë gjithnjë e më shumë efektet e fatkeqësive të lidhura me klimën, të tilla si përmbytjet, thatësirat, ngritja e nivelit të detit, valët e të nxehtit, rrëshqitjet e dheut dhe stuhitë. Të paktën 130 qytete portuale me mbi një milion banorë pritet të preken nga përmbytjet bregdetare dhe 1 miliard njerëz në vendbanimet urbane janë veçanërisht të rrezikuar. Krijimi i shoqërive më të qëndrueshme, rezistente ndaj klimës përfshin adresimin e një sërë çështjesh, duke përfshirë reduktimin e varfërisë, sigurimin e jetesës së shërbimeve bazë, sigurimin e banesave të aksesueshme, të përballueshme dhe të përshtatshme, investimin në infrastrukturë, përmirësimin e vendbanimeve informale dhe menaxhimin e ekosistemeve. Qytetet e suksesshme dhe të mirë-qeverisura reduktojnë në masë të madhe rreziqet që lidhen me klimën për popullsinë e tyre.

Fillon Konferenca Botërore e Klimës! Kemi vetëm një shans...

Këtë të dielë fillon në Glasgou, Britaninë e Madhe, Konferenca Botërore e Klimës e OKB-së, e njohur si (COP26). 190 vende konsultohen për dy javë për mënyrat e arritjes së kufizimit të ngrohjes globale deri në 1,5 gradë. Glasgou hap dyert nga e diela për Konferencën Botërore të Klimës së OKB-së, me pjesëmarrje të krerëve të lartë të politikës nga e gjithë bota, të deleguarve, ekspertëve e organizatave aktive në mbrojtje të klimës. Në këtë konferencë krahas presidentit amerikan, Joe Biden marrin pjesë edhe presidentë e kryetarë qeverish nga e gjithë bota, si presidenti francez, Emmanuel Macron, ai i Indisë, Narendra Modi. Kancelarja Merkel do të lidhet dy herë me fjalime përmes videos me konferencën botërore të klimës.

Qytetet me ajrin më të ndotura në tokë

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, ndotja e ajrit shkakton rreth shtatë milionë vdekje të parakohshme çdo vit. Raporti i cilësisë zbuloi se 15 nga 20 qytetet më të ndotura në botë janë në Indi, megjithëse qyteti më i prekur në planet është në fakt në Kinë. Ai u pasua nga një mori qytetesh indiane duke përfshirë Ghaziabad, Bulandshahr dhe Bisrakh. Përveç Hotanit, tre qytete të tjera jo indiane shfaqen në listën e më të ndoturve në botë dhe ato janë Manikganj në Bangladesh si dhe Lahore dhe Bahawalpur në Pakistan.

Dy sisteme inovative mjedisore

Një metodë ku përdorën topthat e zinjë për të patruar ujëin e ndotur në një akulumacion në Los Anxhellos dhe një sistem automatik për menaxhimin e mbeturinave komunale, janë dy shpikje inovative mjedisore që do të ju prezantojmë në këtë artikull.

Një nga zonat më të rëndësishme për biodiversitetin në Shqipëri vazhdon të jete e kërcënuar

Evropa nuk ka folur kurrë më parë kaq qartë: Ndërtimi i aeroportit të Vlorës në zonë të mbrojtur është shkelje e hapur e ligjeve kombëtare dhe konventave ndërkombëtare.  Si rrallëherë më parë BE i tregon “pa doreza” dhe në mënyrë të drejtëpërdrejtë Shqipërisë që po vepron në shkelje të hapur të ligjeve. Raporti i fundit i Komisionit Evropian për Shqipërinë, i publikuar pak ditë më parë, përshkruan në detaje mangësitë e theksuara të Shqipërisë në adresimin e çështjeve mjedisore me rëndësi në kuadër të integrimit të vendit në Bashkimin Evropian.

A mund të bashkohet bota kundër armikut të përbashkët: ngrohjes globale?

Samiti i Kombeve të Bashkuara për klimën këtë vit rishtron një pyetje urgjente për komunitetin ndërkombëtar: A mund të bashkohet bota për t’u përballur me armikun e përbashkët të ngrohjes globale përpara se të jetë tepër vonë? Bisedimet, që nisin të dielën në Skoci, kanë qenë gjithmonë të tensionuara, por pandemia e koronavirusit, kriza ekonomike që e ka pasuar dhe kriza e fundit e energjisë pritet të bëjnë edhe më shumë presion në takimin dyjavor.

Makineri gjigante të thithjes së karbonit po përdoren për të pastruar rrëmujën klimatike

Luginat  që rrethojnë vullkanin Hengill në Islandën jugperëndimore janë të rrethuara gjithashtu nga burime të nxehta. Alpinistët nga e gjithë bota vijnë këtu për të shijuar peizazhin që të lë pa frymë. Pikërisht në mes të gjithë asaj bukurie natyrore ndodhet një strukturë e madhe metalike që i ngjan katër tullave gjigante Lego, e përbërë nga makineri të shumta që filtrojnë karbonin .Njerëzit kanë lëshuar aq shumë dioksid karboni (CO2) në atmosferë sa makina të tilla po përdoren për të thithur gazin, si fshesat me korrent në një përpjekje për të ngadalësuar krizën klimatike dhe për të parandaluar disa nga pasojat e saj më shkatërruese.

Inteligjenca amerikane: Ndryshimet klimatike do të sjellin tensione te reja

Ndryshimet klimatike do të çojnë në rritjen e tensioneve ndërkombëtare, paralajmëron komuniteti i inteligjencës amerikane. Sipas raportit të publikuar, vendet do të zihen për mënyrat e reagimit, ndërsa efektet do të ndihen më së shumti në vendet e varfra, të cilat kanë më pak kapacitete për t’u përshtatur. Raporti vlerëson ndikimin e klimës në sigurinë kombëtare deri në vitin 2040. Ai thotë se vendet do të përpiqen t’i mbrojnë ekonomitë e tyre dhe të kërkojnë avantazhe në zhvillimin e teknologjive të reja.

Pyjet e Amazonës po humbasin 800 hektarë në ditë – të reagohet shpejt ose do të jetë vonë!

Pak para ditëlindjes së tij të 44-të, në dhjetor 1988, aktivisti mjedisor Chico Mendes parashikoi se nuk do të jetonte deri në Krishtlindje. “Në fillim”, tha ai, “mendova se po luftoja për të shpëtuar pemët, pastaj mendova se po luftoja për të shpëtuar pyllin e Amazonës. Tani e kuptoj se po luftoj për njerëzimin”. Mendes kishte marrë kërcënime me vdekje për vite me radhë. Kërcënimet u përshkallëzuan kur një blegtor agresiv pretendoi një rezervat pyjor aty pranë, ku ai synonte të digjte dhe rrafshonte pemë për të krijuar kullota për bagëtinë.

Ndryshimi i klimës i shkaktuar nga njerëzit mund të prekë 85% të popullsisë globale

Shkencëtarët kanë filluar të bëjnë një tablo më të qartë se sa njerëz do të preken nga ndryshimet klimatike nëse vazhdojnë tendencat aktuale të ngrohjes. Rreth 85% e popullsisë së botës tashmë jeton në zona që përjetojnë ndikimet e ndryshimeve klimatike të shkaktuara nga njerëzit, sipas një studimi të botuar në Nature të martën. Hulumtuesit në Berlin mblodhën të dhëna nga më shumë se 100,000 studime të ndikimit duke analizuar sinjalet e zbulueshme mjedisore të ndryshimeve klimatike të shkaktuara nga njerëzit, duke gjetur se dëshmitë se si ndryshimet klimatike po ndikojnë në komunitetet po vazhdojnë të rriten.

Rriten shitjet e veturave elektrike në Bashkimin Evropian

Shitjet e automjeteve elektrike kohët e fundit sa vijnë dhe rriten. Në Bashkimin Evropian në tremujorin e tretë të këtij viti një në pesë vetura që është shitur ka qenë elektrike. Të dhënat janë publikuar nga Shoqata Evropiane e Prodhuesve të Automjeteve, e cila përfaqëson prodhuesit kryesorë evropianë të veturave, kamionëve, furgonëve dhe autobusëve. Sipas kësaj shoqate shitjet e modeleve elektrike dhe ato hibride në të gjithë Bashkimin Evropian kanë arritur në gati 20 për qind të tregut. Shitjet e automjeteve elektrike me bateri u rritën me gati 57 për qind, ndërsa modelet hibride u rritën gati 43 për qind, krahasuar me muajt e shkuar.

Migrimi do jetë së shpejti sfida më e madhe klimatike e kohës sonë

Ndryshimi i klimës është afër pikës së moskthimit. Sikurse e bën të qartë raporti më i fundit nga Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC), edhe nëse emetimet e karbonit do të ndaleshin që nesër, ato që janë grumbulluar deri më tani në atmosferë janë të mjaftueshme për të shkatërruar shumë ekosisteme të planetit për dekadat e ardhshme. Kjo është arsyeja pse samiti i ardhshëm i COP26, edhe pse shumë i nevojshëm për të promovuar zbutjen e ndryshimeve klimatike, është tërësisht i pamjaftueshëm për të adresuar axhendën po aq të rëndësishme me të cilën përballet njerëzimi:përshtatja ndaj ndryshimeve. Ndërsa i nxehti ekstrem, rritja e niveleve të deteve dhe thatësira, po i bëjnë sipërfaqet e planetit të pabanueshme, miliona, në mos miliarda njerëz do të detyrohen përfundimisht të zhvendosen në terrene më të përshtatshme për mbijetesë.

ASK: Gjatë vitit 2020 u trajtuan mbi 450 mijë ton mbeturina

Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK) ka bërë të ditur se gjatë viti 2020 në Kosovë janë ricikluar 3.882 ton mbeturina, ndërsa sasia e mbeturinave të trajtuara dhe të deponuara 450.229 ton, rritje kjo 0.03 për qind krahasuar me 2019. Sipas rezultateve të Anketës së Mbeturinave të Trajtuara (AMT) për 2020, ASK tregon se sasia e mbeturinave të sterilizuara (mbeturina spitalore) ishte 968 ton. Sasia e mbeturinave të trajtuara, sipas llojit të mbeturinave dhe llojit të trajtimit, e shprehur në përqindje për 2020 ishte: metalet (27 për qind), mbeturinat nga plastika (47 për qind), mbeturinat spitalore (20 për qind), mbeturinat e letrës dhe kartonit (6 për qind).

Shumica e studimeve mbi klimën pajtohen që faktori njeri është shkaktar i ndryshimeve klimatike

Pothuajse të gjitha analizat shkencore pajtohen se ndryshimet klimatike shkaktohen kryesisht nga faktori njeri. Më shumë se 99.9% e 88,125 studimeve të lidhura me klimën të publikuara midis viteve 2012 dhe 2020 arritën në përfundimin se temperaturat e larta, ngjarjet e ekstreme të motit dhe shkrirja e akullit polar, mund të lidhen me njerëzit, treguan të dhënat. Një analizë e ngjashme e botuar në vitit 2013 zbuloi se 97% e studimeve të kryera midis viteve 1991 dhe 2012 mbështesin teorinë se aktivitetet njerëzore po ndryshojnë klimën e Tokës. "Ne jemi praktikisht të sigurt se konsensusi është mbi 99%", tha bashkëautori i studimit, Mark Lynas, në një deklaratë për shtyp.

Raporti i Komisionit Evropian: Kosova ka bërë progres të kufizuar në mjedis

Është publikuar Raporti i progresit i Komisionit Evropian për Kosovën për vitin 2021. Në kuadër të kapitullit për mjedisit dhe ndryshimet klimatike, është raportuar kryesisht për probleme dhe mos arritje të përmbushjes së objektivave. Megjithëkëtë në kuadër të raportit edhe kësaj here është raportuar për progres të kufizuar në disa fusha. Në mënyrë të veçantë progres i kufizuar gjatë kësaj periudhe raportuese është evidentuar në raportimin mjedisor, identifikimin e burimeve të ndotjes së ajrit dhe në monitorimin e cilësisë së ajrit. “Progres i kufizuar është arritur gjatë periudhës raportuese, veçanërisht në raportimin mjedisor dhe monitorimin e cilësisë së ajrit” thuhet në konkluzionet e Raportit të Progresit në kapitullin e Mjedisit. Ndërsa në pjesën kur flitet për cilësinë e ajrit thuhet në mënyrë specifike: “Ka pasur progres në monitorimin në kohë reale, identifikimin e burimeve të ndotjes së ajrit dhe raportimin e cilësisë së ajrit”.

OKB: Reduktimi i emetimit të karbonit brenda 2030-ës i pakapshëm! Shkaku: rritet prodhimi i karburanteve

Planet e qeverive për të nxjerrë karburante tradicionale deri në 2030-n nuk përputhen me planet për mbajtjen e temperaturave në nivelet e sigurta për t’i bërë ballë ndryshimeve të klimës. Kështu ka deklaruar Organizata e Kombeve të Bashkuara, sipas të cilës vende të ndryshme do të kërkojnë të nxjerrin më shumë se dyfishin e niveleve të kërkuara për të mbajtur të gjallë pragun e temperaturave prej 1.5 gradë Celsius. Ripërdorimi i naftës dhe gazit do rritet ndjeshëm dhe do të shoqërohet me një rënie modeste të përdorimit të qymyrit.

USAID dhe Ministria e Mjedisit me Memorandum Mirëkuptimi për zhvillimin e sektorit të energjisë së ripërtëritshme në Kosovë

Aktiviteti për Energji të Qëndrueshme i USAID dhe Ministria e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës (MMPHI) kane nënshkruar Memorandumin e Mirëkuptimit (MM) për të promovuar zhvillimin e sektorit të energjisë së ripërtëritshme në Kosovë. Përmirësimi i zbatimit të projekteve të energjisë së ripërtëritshme në Kosovë me ndihmën e zonimit gjeo-hapësinor i ka bashkuar këto dy institucione me sinergji unike për të fuqizuar më tej burimet e energjisë së ripërtëritshme në Kosovë. Njëra prej sfidave kryesore që kanë identifikuar zhvilluesit e energjisë së ripërtëritshme në Kosovë është mungesa e të dhënave sa i përket lokacioneve specifike që mund të shfrytëzohen për të zhvilluar projekte të erës dhe solare.

Tregu i kompensimit të karbonit ne rritje, mund të vlejë 200 miliardë dollarë deri në vitin 2050.

Çfarë është tregu i karbonit?

Kompanitë dhe njerëzit që duan të reduktojnë ndikimin e emetimeve të karbonit në klimë po me mendojnë një metodë të re. Kompensimi i karbonit. Pra, çfarë është ajo, saktësisht? Ideja është që çdo proces i emetimit të karbonit mund të kompensohet duke paguar dikë tjetër për të mbjellë pemë, për të ruajtur një pyll ose për të krijuar energji të rinovueshme. Në parim, është një ide e mrekullueshme dhe që i ndihmon njerëzit të ndihen më pak fajtorë për aktivitetet ndotëse. Tregu për kompensimet e karbonit pritet të arrijë në 200 miliardë dollarë deri në vitin 2050, sipas bankës gjermane Berenberg, duke e bërë atë një biznes me potencial masiv.

Industria e modës dhe ndikimi në mjedis

Nëse industria e modës do të ishte një vend, emetimet e saj do të renditeshin pothuajse aq lart sa i gjithë kontinenti evropian, kur llogaritet prodhimi i tekstilit, larja e rrobave dhe fundi i jetës së tyre. Industria e modës parashikohet të përdorë 35% më shumë tokë për prodhimin e fibrave deri në vitin 2030, 115 milion hektarë shtesë që mund të përdoren për të rritur të korra për një popullsi në rritje ose për të ruajtur pyjet për të ruajtur karbonin Fushat e pambukut zënë 2.4% të tokës së kultivuar, por konsumojnë 6% të pesticideve dhe 16% të insekticideve. Kjo ka një ndikim të dëmshëm në shëndetin e mbledhësve të pambukut, insekteve, grupeve të zogjve; tokat acidohen dhe bëhen gjithnjë e më djerrë.

10 kryeveprat e arkitekturës bashkëkohore

Njerëzimi ka realizuar disa vepra mbresëlënëse inxhinierike përgjatë shekujve, duke ndërtuar kulla masive si arritje. Sot ne do të përqendrohemi në disa nga ndërtesat më të larta në botë, vende që ndoshta mund t’i vizitoni kur gjithçka rreth e rrotull botës të qetësohet. Vetë rrokaqiejt kanë pasur një vend të veçantë në historinë tonë, në inxhinieri dhe kulturën. Një rrokaqiell ka tendencë të përcaktohet si një ndërtesë e lartë e banueshme që ka mbi 40 kate dhe është më e gjatë se afro 150 metra. Termi rrokaqiejt u shfaq për herë të parë në vitet 1880 mes ngritjes së arkitekturës evolucionare të “stilit Chicago”. Që nga ajo kohë, ndërtesat masive janë rritur në të gjithë botën. Ndoshta tashmë jeni njohur me ndërtesa si Burj Khalifa, ose Kulla Botërore e Lotte, por për strukturat që janë aktualisht në zhvillim? Kjo është ajo që i bën mbresëlënëse ndërtesat në këtë listë. Këto struktura të larta janë monumente të gjalla të asaj që njerëzimi mund të realizojë përmes inxhinierisë bashkëkohore. Sot ne do të hedhim një vështrim në disa nga ndërtesat më të larta në të gjithë botën dhe të hedhim një vështrim të shkurtër në disa ndërtesa masive në zhvillim, duke eksploruar pyetjen se sa lartë mund të ndërtojnë njerëzit? 

Qeveria polake paditen nga qytetarët e saj për dështimin për të trajtuar ndryshimin e klimës

Pesë shtetas polakë akuzojnë qeverinë për dështimin për t'i mbrojtur ata nga ndikimet e ngrohjes globale. Si rezultat, ata e kanë çuar çështjen në gjyq, duke paditur qeverinë për papërshtatshmërinë e saj për të vepruar ndaj krizës klimatike. Ata thonë se vonesa e shtetit në uljen e emetimeve të karbonit kombëtar ka shkelur të drejtat e tyre për shëndetin dhe jetën familjare. Në vend që të kalojë në një burim të pastër energjie, shteti ka mbështetur industrinë e qymyrit.

Çmimi Nobel në Kimi ndahet mes dy shkencëtarëve

Kimisti gjerman Benjamin List dhe David MacMillan i lindur në Mbretërinë e Bashkuar, janë vlerësuar me Çmimin Nobel në Kimi. Ata morën çmimin për “zhvillimin një mjeti të ri të saktë për ndërtimin molekular, të quajtur: organokatalizë”. “Shumë fusha kërkimore dhe industri varen nga aftësia e kimistëve për të ndërtuar molekula që mund të formojnë materiale elastike dhe të qëndrueshme, të ruajnë energji në bateri ose të pengojnë përparimin e sëmundjeve”, tha Akademia Mbretërore Suedeze e Shkencave në një deklaratë. “Kjo punë kërkon katalizatorë, të cilët janë substanca që kontrollojnë dhe përshpejtojnë reaksionet kimike, pa u bërë pjesë e produktit përfundimtar”, thuhej më tej në deklaratë.

“SOWI KOSOVO” merr licencë nga ZRRE për prodhim të energjisë nga turbinat e erës

Zyra e Rregullatorit të Energjisë i ka dhënë licencë 40 vjeçare për prodhimin e energjisë elektrike nga turbinat e erës, kompanisë “SOWI KOSOVO” për gjeneratorin Selac 1. Ky është gjenerator i ri në tregun e energjisë dhe ka kapacitet 34.47 MgW. Drejtori i bordit të ZRrE, Ymer Fejzullahu ka thënë në mbledhjen e bordit se kjo licencë i jepet këtij operatori vetëm për pajisjet që tashmë i ka të instaluara dhe në çdo rast që jetëgjatësia e këtyre pajisjeve mund të jetë më e vogël atëherë operatori duhet të aplikojë për licencë të re.

Zero emetime deri në vitin 2050 kërkon deri në gjashtë herë më shumë minerale

Arritja e synimit për zero emetime në nivel global deri në vitin 2050 kërkon deri në gjashtë herë më shumë minerale, së bashku me nivelet rekord të shpërndarjes së energjisë së pastër deri atëherë, thuhet në raportin e fundit të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë (IEA) World Outlook Outlook (WEO) 2021. Duke pasur parasysh që impiantet diellore, mullinjtë e erës dhe automjetet elektrike në përgjithësi kërkojnë më shumë burime minerale për t'u ndërtuar sesa gjërat e bazuara në lëndë djegëse fosile, raporti zbuloi se "vendosja e shpejtë e teknologjive me karbon të ulët si pjesë e kalimeve të energjisë së pastër nënkupton rritje të konsiderueshme të kërkesës për minerale kritike".

Bashkimi Evropian dhe financimi i klimës

Kur bëhet fjalë për ndryshimet klimatike dhe krizën e natyrës, Evropa mund të bëjë shumë. BE do të dyfishojë financimin e saj të jashtëm për biodiversitetin, veçanërisht për vendet më të cenueshme. Por Evropa nuk mund ta bëjë vetëm. COP26 në Glasgoë do të jetë një moment i së vërtetës për komunitetin global. Ekonomitë kryesore - nga SHBA në Japoni - kanë vendosur ambicie për neutralitet ndaj klimës në vitin 2050 ose menjëherë pas kësaj duhet të mbështeten nga plane konkrete.

Shënohet 15 Tetori 2021 - Dita Ndërkombëtare e Ecjes së Lirë në Natyrë

Sot në të gjithë botën shënohet Dita Ndërkombëtare e Ecjes në Natyrë, e cila ka për qëllim ngritjen, vetëdijesimin e institucioneve dhe qytetarëve mbi rëndësinë që ka natyra. Po ashtu qëllimi i kësaj dite është ruajtja e ambientit dhe promovimi i vendeve turistike në funksion të zhvillimit të turizmit malor. 15 tetori është caktuar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë si Dita Ndërkombëtare e Ecjes në Natyrë, e cila shënohet në viset malore përmes shëtitjeve apo ecjes së gjatë në këmbë, dhe ky manifestim është bazë e mirë për turizëm aktiv.

Studim: Vendet e pasura emetojnë më shumë karbon

Emetimet e karbonit po rriten fuqishëm dhe kryesisht ne 20 vendet më të pasura në botë, sipas një studimi të ri. Raporti thotë se CO2 do të rritet me 4% në të gjithë grupin G20 këtë vit, pasi pësoi një rënie prej  6% në 2020 për shkak të pandemisë. Kina, India dhe Argjentina do të tejkalojnë nivelet e tyre të emetimeve te 2019. Autorët thonë se përdorimi i vazhdueshëm i lëndëve djegëse  po minon përpjekjet për të frenuar temperaturat, transmeton euronews. Me vetëm dy javë të mbetura deri në hapjen e konferencës kritike të klimës COP26 në Glasgow, detyra me të cilën përballen negociatorët është e vështirë.

Fluturimi rekord i Fajkoit, më shumë se 10.000 kilometra në 42 ditë

Për shkak të pandemisë, udhëtimi nga një vend në tjetrin është bërë i lodhshëm dhe shumë më i vështirë. Por një fajkua, me gjasë, nuk duhej të shqetësohej shumë për këtë. Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, një fajkua ishte pajisur kohët e fundit me një sistem gjurmimi satelitor dhe migroi nga Afrika e Jugut deri në Finlandë. Gjëja zbavitëse e këtij fluturimi ishte se në 42 ditë, ky fajkua fluturoi mbi 10.000 km në vija pothuajse të drejta, me shpejtësi 230 km/ditë.

Pas dy vitesh torture dreri lirohet nga goma e makinës që i ishte mbërthyer në qafë

Zyrtarët e kafshëve të egra në Kolorado thonë se një dre që endi kodrave me një gomë makine në qafë për të paktën dy vjet, më në fund është liruar. Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, kafsha që supozohet se është katër vjeç e gjysmë, u vu re pranë Pine Junction, në jug-perëndim të Denverit, të shtunën në mbrëmje dhe u qetësua, sipas Colorado Parks and Wildlife. Kjo ishte përpjekja e katërt që oficerët e kafshëve të egra kishin bërë javën e kaluar në përpjekje për ta kapur dhe ndihmuar atë.

Restoranti i shqiptarit Rene Redzepi është zgjedhur restoranti më i mirë në botë për vitin 2021

NOMA, restoranti i shqiptarit nga Tetova Rene Redzepi është zgjedhur restoranti më i mirë në botë për vitin 2021. Restoranti që ndodhet në Kopenhagë të Danimarkës u vlerësua me çmim të parë në mesin e 50 restoranteve më të mira në botë. NOMA kishte qenë në majë të klasifikimeve edhe më herët në vitet 2014, 2012, 2011 dhe 2010. Konkursi ‘50 restorantet më të mira në botë’, i cili u zhvillua në Antwerp, Flanders, nga data 3-5 tetor, vlerësoi NOMA për menunë e saj novatore dhe përdorimin e përbërësve të veçantë ushqimorë. “Asnjë udhëtim në NOMA nuk është kurrë i njëjtë, me René Redzepi dhe ekipin e tij duke kërkuar vazhdimisht për përbërës të papritur dhe duke i kthyer ata në pjata të bukura”, thuhet në dedikimin e çmimit për fituesin.

Fati i zi i Drinit të Bardhë!

Nga Donjeta Murselaj, Eriona Hoti

Drini i Bardhë është lumi më i dëmtuar në Kosovë për shkak të eksploatuesve ilegalë të rërës dhe zhavorrit. Banorët e fshatrave përreth po i vuajnë më së shumti pasojat. Ata janë të rrezikuar nga gropat e mëdha që janë hapur afër shtratit të lumit dhe nga vërshimet. Institucionet kompetente nuk kanë arritur ta mbrojnë këtë lumë. Ato në të shumtën e rasteve nuk ua konfiskojnë makineritë operuesve ilegalë, të cilët po vazhdojnë degradimin e lumit Drini i Bardhë me gjatësi prej 112 kilometra është lumi më i gjatë në Kosovë dhe më i degraduari. Mbiemri që e shoqëron emrin e këtij lumi, nuk e përcolli edhe fatin e tij. Ai u bë shënjestra dhe terreni më i kërkuar nga eksploatuesit ilegalë të rërës dhe zhavorrit, të cilët që nga paslufta vendosën makinerinë e rëndë përgjatë lumit. Për pasojë sipërfaqe të mëdha të shtratit të këtij lumi janë degraduar.

Agjencioni Evropian i Mjedisit shpall fituesit e garës per fotografi për Ndryshimet Klimatike

Fotografitë fituese të konkursit fotografik të Agjencisë Evropiane të Mjedisit (EEA) ‘Climate Change PIX’ tregojnë se si ndryshimet klimatike tashmë po ndikojnë në Evropë, por edhe se si zgjidhjet e ndryshme mund të bëjnë diferencën. Fituesi i Çmimit Rinor përdor aftësitë artistike për të bërë një deklaratë të guximshme në lidhje me urgjencën globale. Ekspertët e komunikimit mjedisor nga Rrjeti Evropian i Informacionit dhe Vëzhgimit të Mjedisit (Eionet) dhe publiku kanë përzgjedhur gjashtë fitues në konkursin fotografik ‘Climate Change PIX’ në lidhje me ndikimet e ndryshimit të klimës në Evropë dhe veprimet individuale dhe shoqërore të klimës.

Super-jahti me energji bërthamore që do të përdoret në luftimin e ndryshimeve klimatike

Mund të duket si diçka nga filmi i ri i James Bond, por Earth 300 është një super-jaht me energji bërthamore me ambicie të guximshme. Edhe pse nuk është ndërtuar ende, ky jaht pa karbon është projektuar si një laborator udhëtues për shkencëtarët për të eksploruar oqeanet dhe për të trajtuar problemet më të mëdha mjedisore. Me hapësirë për 22 laboratorë, 160 shkencëtarë dhe 20 studentë, jahti do të furnizohet nga një reaktor i kripës së shkrirë, një lloj i ri i energjisë bërthamore që është 100 për qind pa emetime.

Të sigurosh ujë në shkretëtirë nga ajri dhe rrezet e diellit!?

Mineralizimi i lumenjve, shkripëzimi i oqeaneve, shpimi në tokë. Ka shumë mënyra të ndryshme për të hyrë në ujë të pijshëm në vendet ku ka mungesë. Por me mbipopullimin, ndryshimin e klimës dhe rritjen e mungesës së ujit, inovatorët kanë qenë në kërkim të një zgjidhjeje të re dhe disa janë të bindur se përgjigja është në ajër. SOURCE Global është një nga shumë ndërmarrjet në të gjithë botën që nxjerr ujë nga ajri, me shpresën për të ndihmuar komunitetet e pakta në ujë. Sidoqoftë, teknologjia e saj ka një kthesë të qëndrueshme. Hidropanelet në vend që të prodhojnë vetëm energji diellore, përdorin rrezet e diellit për të prodhuar ujë nga ajri.

Shllaku: Gazi i sjell Kosovës energjinë e munguar sot, atë elektrike dhe termike

Raportimet se Qeveria e Kosovës i ka thënë jo një projekti të MCC-së për futjen e gazit natyror amerikan në Kosovë, ka ngjallur reagime të ashpra. Mungesa e transparencës në lidhje me këtë projekt ka bërë që reagimet të orientohen krejtësisht në sensin politik, ndërsa kanë lënë tërësisht jashtë përfshirjes së profesionistëve të fushës për t’i dhënë vlerësimet e tyre në lidhje me përfitimet e mundshme të Kosovës nga ky projekt. Në një intervistë për agjenciënë e lajmeve KosovaPress, Luan Shllaku eksperti i njohur i fushës së mjedisit dhe energjisë ka thënë se përfitimet, nëse gazi do të sjellët në Kosovë mund të jenë të shumta.

Në vazhdim sjellim intervistën e plotë të Luan Shllakut për agjenciënë e lajmeve KosovaPress.

Thatësira zbulon qytetin e braktisur nën sipërfaqen e ujit

Qyteti Rockport ishte pjesë e shtetit Utah në SHBA dhe u themelua në vitin 1860. Ai u braktis nga banorët në vitin 1957, kur autoritet vendosën që këtë territor në Rockport ta shndërrojnë në një liqen artificial. Në këtë territor jetonin rreth 200 banorë, shtëpitë e të cilëve u mbuluan nga uji, me qëllim që të arrihet sipërfaqja e nevojshme e ujit. Tani, 64 vite më vonë, për shkak të thatësirës ekstreme ky qytet ka dalë sërish mbi sipërfaqen e tokës. Devon Dewey po testonte dronin me të cilin arriti të kapte disa fotografi të qytetit Rockport nga ajri, ndërsa mund të shihen edhe rrugët e vjetra.

“Sytë e Zotit”, një nga shpellat me unike në botë!

E vendosur në Iskar Gorge, në një prej rajoneve më të mëdha karstike në Bullgari, Prohodna është një nga shρellɑt më të ŋjohυra në një vend të mbushur me to. E njohυr ndryshe si “Sytë e Zotit” (Eyes of God) ajo është shρellɑ më një imazh të mreκυllueshëm nëntokësor që tėrheq vizitorët çdo vit. Shρellɑ ka dy vrima simetrike në tavanin e saj, në një lartësi prej 262 metrash përmes të cilave shρellɑ ndriçohet.

Një skulpturë e lidërëve më të fuqishëm të botës me mbetje elektronike!

 Me rastin e samitit të liderëve të G7, është ndërtuar në Cornëall një skulpturë e liderëve të G7, e ndërtuar me mbetje elektronike. E formuar si Mali Rushmore, ajo është quajtur “Mount Recyclemore”, për të nxjerrë në pah dëmin e shkaktuar nga asgjësimi i pajisjeve elektronike. Skulptori Joe Rush tha se ai shpresonte që kjo do të tregonte se pajisjet elektronike që i shkaktojnë një katastrofë të madhe mjedisit duhen të bëhen të ripërdorshme ose të riciklueshme. Sipas një raporti të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, më shumë se 53 milion ton mbeturina elektronike u gjeneruan në të gjithë botën në 2019, mbi 9 milion ton më shumë se pesë vjet më parë.

Energjia e burimeve të ripërtëritshme më e lirë se e karburanteve fosile!

Në vitin 2020, një total prej 162 GW (gigavat) i kapacitetit të gjenerimit të energjisë së ripërtëritshme të shtuar kishte kosto më të ulët të energjisë elektrike se burimi më i lirë i kapacitetit e reja të bazuara në karburante fosil. Kjo ishte rreth 62% e shtesave totale të kapacitetit neto atë vit, sipas një raport të ri të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë së Rinovueshme (IRENA). Në raportin e IRENA mbi kostot e gjenerimit të energjisë së ripërtëritshme për vitin 2020, rreth 810 gigavat të kapaciteteve ekzistuese energjetike të qymyrit (nga 2,125 gigavat) kanë kosto operative më të larta se projektet e reja të mëdha të energjisë solare dhe të erës në bregdet.

Këto termocentrale janë të vendosura në Bullgari (3.7 GW), Gjermani (28 GW), Indi (141 GW), SHBA (149 GW) dhe në pjesë tjera të botës (488 GW). Zëvendësimi i këtyre impianteve me qymyr do të ulte kostot vjetore të sistemit me 32 miliardë dollarë në vit dhe do të ulte emetimet vjetore të CO2 me rreth 3 Gigatonnes të CO2.

Ndryshimi i klimës, historia e një krimi para syve tanë!

Shkruar nga Mark Hertsgaardl, Al Jazeera

Çdo person në Tokë sot po jeton në një skenë krimi. Ky krim ka vazhduar për dekada me radhë. Ne po i shohim efektet e tij në valën e tmerrshme të të nxehtit dhe zjarret e shumta që janë vërejtur këtë verë në SHBA-në Perëndimore; në stuhitë e mëdha që ishin kaq të shumta në numër në vitin 2020, sa që shkencëtarëve u mbaruan emrat për to; tek parashikimet globale, sipas së cilave nivelet e deteve do të rriten me të paktën 6 metra. Shpresa jonë e vetme, është ta ngadalësojmë këtë ngritje të pashmangshme, në mënyrë që fëmijët tanë të gjejnë një mënyrë për

Ky krim ka zhvendosur ose vrarë një numër të madh njerëzish në të gjithë botën, ka shkaktuar miliarda dollarë dëme ekonomike, dhe ka shkatërruar ekosistemet më jetike dhe botën e egër. Ai ka prekur në mënyrë disproporcionale komunitetet tashmë të margjinalizuara në të gjithë botën, nga fermerët në Bangladeshin bregdetar, ku rritja e nivelit të detit po e kripëzon tokën duke dëmtuar rëndë të mbjellat me oriz, tek banorët me të ardhura të ulëta të Hjustonit, Çikagos dhe qyteteve të tjera në SHBA, lagjet e të cilëve vuajnë më shumë nga temperaturat ekstremisht të larta sesa zonat më të zhvilluara.

Ushqimet që përmirësojnë disponimin

Për përmirësim dhe ndjenjë më të mirë, kemi mbledhur një listë të ushqimeve të shëndetshme dhe efektet e tyre emocionale. Në rastet kur gjërat definitivisht nuk shkojnë si duhet atëherë ju rekomandojmë që në menunë tuaj ditore të ushqimit të shtoni disa nga këto ushqime. Disa nga ushqimet e kësj liste janë pjesë e mënusë së zakonshme të ushqimit por disa tjera janë më të vecanta dhe më rrallë i hasim në menytë tona. Le ti hedhim një sy kësaj liste dhe të mendojmë për përmirësimin e disponimit përmes ushqimit.

Projekti gjigant i energjisë që pritet të zvogëloj emetimet e karbonit deri 23 milionë ton

Lidhja më e gjatë e energjisë elektrike nënujore në botë u aktivizua sot, duke mundësuar Norvegjinë dhe Mbretërinë e Bashkuar të furnizojnë njëra tjetrën me energji elektrike të ripërtritshme. Sipas mediave të huaja, Lidhja e Detit të Veriut pritet rezultojë te Mbretëria e Bashkuar në zvogëlimin e emetimeve të karbonit me 23 milionë tonë, deri në vitin 2030. Kablloja 720 kilometra lidh qytetin Blyth në Northumberland në Anglinë verilindore, me Kvilldall, një fshat i vogël në Norvegjinë jug-perëndimore. Fillimisht do të ketë një kapacitet maksimal prej 700 megavat (MW), që gradualisht do të rritet për të arritur në 1,400 MW në rreth tre muaj.

Destinacionet turistike që nuk duhen humbur

Në vitin 2020-të, pandemia nga Covid-19 dominoi gjithçka. Por edhe kur bota përpiqej të përballonte virusin, kërkesa për të eksploruar vende, nuk u zhduk. Në kërkimet e kryera, fluturuesit e shpeshtë raportuan se fantazonin për udhëtimet në të ardhmen teksa ishin të kufizuar në shtëpi. Kjo për ata, ishte ajo ndjenja e ikjes që i ndihmoi të kalonin situatën. Në një sondazh të Booking.com u përfshin gati 21 mijë njerëz në 28 vende. Ku 94% e udhëtarëve amerikanë thanë se kaluan kohën në izolim duke kërkuar frymëzim për pushime. Ndërsa një sondazh i Airbnb me 1 mijë amerikanë zbuloi se më shumë se një e treta ëndërron çdo ditë për udhëtimet. Po ashtu, në lidhje me vendet ku ata do të shkonin kur lehtësoheshin kufizimet.

Thunberg tallet me premtimet e liderëve botërorë për klimën

Greta Thunberg ka përqeshur liderët botërorë me rastin e hapjes së samitit për klimën të mbajtur në Itali, duke akuzuar liderët se po bëjnë “premtime boshe” sa i përket ngrohjes globale. Adoleshentja me një dozë humori citoi fjalimin e kryeministrit britanik Boris Johnson të mbajtur në prill, të cilit iu referua si “përqafim lepurushësh”, duke kritikuar politikanët për mospasje të planit B dhe ekonominë e gjelbër.

Format e reja të vendkalimeve të kafshëve në autostradat e Kanadasë zvogëlojë aksidentet

Duke marrë parasysh që në Amerikën e Veriut janë rritur e zgjeruar autostradat, aksidentet mes veturave dhe kafshëve janë bërë problem i madh. Këto aksidente përfshijnë kafshë të madhësive të ndryshme, nga kaprollat e deri të gjarpinjtë, transmeton Telegrafi. Këto aksidente jo vetëm që mund të shkaktojnë dëme si shoferit ashtu dhe kafshëve, por rrugët të cilat ndajnë habitatet natyrore gjithashtu mund të ndajnë rrugët e migrimit. Prej më shumë se 20 vite, zgjidhje ideale në parkun nacional Banff janë parë mbikalimet për kafshët e egra, disa dhjetëra ura që ndihmojnë kafshët të kalojnë autostradën kanadeze.

Magjia e “Mrizit të Zanave”

Kuzhina shqiptare është e larmishme dhe e pasur me specialitete të ndryshme. Në të gërshetohen perimet, pemët e brumërat, duke ofruar shije tërheqëse edhe për ndërkombëtarët. Fuqinë dominuese të gatimeve shqiptare, e ka vulosur tashmë sa vite “Mrizi i Zanave” në Fishtë, Shqipëri. Me moton “Mendo globalisht, konsumo lokalisht”, ky resort ja ka dalë që në vazhdimësi të shërbejë produkte bio të zonës. Për shumicën prej tyre, posdeojnë fermë, ndërsa me të tjerat furnizohen nga fshatarët lokal.

E bukura në dy dimensione, nga njeriu dhe nga natyra, disa foto mahnitëse

Natyra dhe njerëzimi janë që të dy artistë të mëdhenj, dhe kur bashkojnë forcat mund të prodhojnë kryevepra fantastike. Në këtë artikull ju ofrojmë vetëm disa fotografi të bukurisë në dy dimensione të ndryshme, natyrore dhe nga njeriu.  Ne mesin e këtyre mrekullive përfshihen edhe Times Square, Nju Jork, SHBA,  Mali Tianzi Mountain në Kinë, nga ku u inspirua Pandora në filmin Avatar, një traktor mes fushave të bajameve në Kaliforni, San Francisko, SHBA, Vjeshta dhe dimri në Kolorado, uragani i zogjve, pemë të ngrira, Amsterdami, një shpërthim vullkani në Islandë, fushat blu në Japoni etj.

7 mrekullitë natyrore të botës, secila më mahnitëse se tjetra!

Në Shtatë mrekullitë e Botës së Lashtë, mbahen mend kryeveprat antike si Tempulli i Artemis dhe kopshtet e varura të Babilonisë. Sidoqoftë, Shtatë mrekullitë e botës natyrore janë prova, nëse është e nevojshme, që Natyra është po aq e talentuar një arkitekt. E përpiluar nga CNN kjo listë përfshin të gjitha 7 kontinentet dhe përfshin disa nga lartësitë më të mëdha të tokës dhe thellësive të oqeaneve, disa vende më pak të njohura dhe disa veçori të njohura që mund të keni vizituar tashmë. Ndërsa vendndodhjet e mrekullive më befasuese në botë shpesh diskutohen, këto shtatë vende janë rënë dakord përgjithësisht si një nga pamjet më të mira natyrore kudo në botë.