Çfarë thotë Raporti i progresit i BE-së, për mjedisin në Kosovë?

BE promovon një veprim të fuqishëm klimatik, zhvillim të qëndrueshëm dhe mbrojtje të mjedisit.  Ligji i BE-së përmban dispozita që adresojnë ndryshimin e klimës, cilësinë e ujit dhe të ajrit, menaxhimin e mbeturinave, mbrojtjen e natyrës, ndotjen industriale, kimikatet, zhurmën dhe mbrojtjen civile. 

Kosova është në një fazë të hershme të përgatitjes për mjedisin dhe ndryshimin e klimës.  Progres i kufizuar është arritur gjatë periudhës së raportimit. Kishte disa përmirësime në raportimin mjedisor dhe monitorimin e cilësisë së ajrit.  Nevojitet vullnet më i fortë politik për të adresuar degradimin e mjedisit dhe sfidat e ndryshimit të klimës.  Shumë rekomandime nga raporti i mëparshëm janë ende në pritje.

Mungon mbrojtja adekuate për llojet e rrezikuara

Më shumë se 75% e specieve të kërcënuara nuk kanë mbrojtje adekuate. Një studim i ri nga Universiteti i Queensland ka zbuluar se nëse qeveritë dështojnë të respektojnë zotimet e tyre sipas Konventës për Diversitetin Biologjik, pasojat mund të jenë shkatërruese. Një ekip shkencëtarësh i udhëhequr nga Dr. Sean Maxwell dhe Profesor James Watson rishikuan përpjekjet kombëtare për ruajtjen e zonave, duke përfshirë zonat e mbrojtura.

Aeroplanë me emetime zero deri në vitin 2035

Airbus po synon të vendosë në shërbim aeroplanin e parë tregtar në botë me energji hidrogjeni deri në vitin 2035, tha CEO Guillaume Faury. Hidrogjeni është një karburant i pastër, që lëshon vetëm avull, por nëse është i gjelbër varet nga gjurma e karbonit e karburanteve që përdoren për ta prodhuar atë. Franca dhe vendet e tjera evropiane po investojnë miliarda euro në zhvillimin e hidrogjenit të gjelbër, pasi industria e transportit është shumë ndotëse.

Njihuni me pemën e cila prodhon 40 lloje frutash!

Artisti i Universitetit Syracuse, Sam Van Aken, ka arritur të kultivojë pemën e cila prodhon 40 lloje të ndryshme frutash! Në degët e asaj peme gjatë muajve të verës… mund të shihen shumë lloje kumbullash, kajsish, pjeshkash, nektarinash, vishnjash dhe bademesh. Van Aken, i cili është rritur në pronën bujqësore, ka qenë shumë pikëlluar, posaçërisht për shkak se shumë trungje të plantacionit kanë qenë të vjetra 150 dhe 200 vjet.

Dita Ndërkombëtare e Shpendëve Migruese shënohet me ekspozitë kushtuar këtyre shpendëve

Organizata gjithëshqiptare e fotografëve të natyrës së Egër (Wildlife Albanian Photographers WAPH) ka hapë sot ekspozitën fotografike me temë: Shpendët shtegëtarë (migrues) në Ditën Ndërkombëtare kushtuar këtyre shpendëve. Takimi përurues u mbajt në Sheshin Lidhja e Prizrenit, pikrisht në qytetin e Prizrenit. Në hapje foli themeluesi i kësaj organizate, Arian Mavriqi, tha se Wildlife Albanian Photographers, përmes kësaj ekspozite vijon angazhimet në promovimin e vlerave tona kombëtare, në veçanti specieve të cilat po rrezikohen nga shuarja, dhe kërkoi më shumë përkrahje nga institucionet për fotografët në mbrojtje të këtyre vlerave. 

10 Tetor - Dita Botërore e Shpendëve Migratorë, Zogjtë Lidhin Botën Tonë!

Dita Botërore e Shpendëve Migratorë ka filluar të festohet nga viti 2006 dhe ka si qëllim që të sjellë në vëmëndjen e popullatës dhe të shërbejë si një ditë ndërgjegjësimi për mbrojtjen e shpendëve migrator dhe habitatet e tyre. Kjo ditë organizohet nga Sekretariati i Konventës për Ruajtjen e Specieve Migruese të Kafshëve të Egra (Konventa e Bonit) dhe Marrëveshja për Ruajtjen e Shpendëve Ujorë Shtegtar Afrikano-Euroziatik, dy marreveshje ndërkombëtare pë rmbrojtjen e jetës së egër që administrohen nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Mjedisin (UNEP). 

Ambientalisti.info një platformë për vetëdijesimin e qytetarëve për çështje mjedisore

Ambietalisti.info është një platformë online e cila ka për qëllim ngritjen e vetëdijesimit të qytetarëve për çështje mjedisore. Kjo platformë do të shërbej edhe për monitorimin e punës së institucioneve publike si dhe mobilizimin e OJQ-ve lokale dhe qytetarëve për t`u përfshirë në mënyrë aktive në këtë drejtim. 

Objektivi kryesor i këtij projekti është promovimi i zhvillimit të qëndrueshëm përmes ndikimit të organeve vendimmarrëse në prioritizimin e mjedisit në axhendat e tyre dhe rritjen e ndërgjegjësimit për gjendjen aktuale të mjedisit në të gjithë Kosovën. 

Njihuni me burimin termal më të madh në botë

Kur pas tërmetit (në vitin 1886) bjeshka Tarawera kishte “shpërthyer”, duke shkatërruar të gjitha fshatrat e afërta dhe duke lënë të vdekur qindra njerëz – që konsiderohet erupsioni më i madh vullkanik që ka ndodhur ndonjëherë në Zelandë të Re – ajo kishte lënë prapa një krater të madh dhe brenda kraterit burimin më të madh të ujit termal në botë.

10 fakte interesante mbi elefantët, kafshët më të mëdha tokësore

Në fund të shekullit XX, në botë kanë ekzistuar miliona elefantë afrikanë dhe rreth 100.000 elefantë aziatikë. Tani popullata e tyre vlerësohet në 450.000 – 700.000 elefantë afrikanë dhe midis 35.000 – 40.000 elefantë aziatikë. Elefantët janë kafshë inteligjente, mund të shfaqin shenja pikëllimi, gëzimi, hidhërimi dhe argëtimi. Në këtë artikull do jë sjellim dhjetë fakte më interesante për këto kafshë të veçanta.

Flora e Kosovës pasurohet edhe me një gjini dhe lloj të ri

Zyrtarët e Agjencisë së Mbrojtjes së Mjedisit të Kosovës, përkatësisht Xhavit Mala nga Drejtoria e Parkut Kombëtarë Sharri, dhe Qenan Maxhuni nga Instituti për Mbrojtjen e Natyrës së Kosovës, kanë publikuar së fundi artikullin shkencor me titull “Sternbergia colchiciflora Waldst. et Kit. (Amaryllidaceae), një gjini dhe specie e re në florën e Kosovës - Sternbergia colchiciflora Waldst. et Kit. (Amaryllidaceae), a new genus and species in the flora of Kosovo”. Artikulli është publikuar në revistën prestigjioze të fushës së botanikës – Acta Botanica Croatica, e cila është e cituar edhe ne platformën SCOPUS.

Të hënën në Kuvendin e Kosovës dorëzohet peticioni për hidrocentralet

Të hënën, më 12 tetor, në Kuvendin e Kosovës do të dorëzohet peticioni me rreth 27,000 nënshkrime, nëpërmjet të cilit qytetarët e Kosovës i kërkojnë institucioneve më të larta të vendit, që të ndalin degradimin e mëtutjeshëm të ambientit nga Mini Hidrocentralet dhe Hidrocentralet e vogla. Shkatërrimi i vazhdueshëm i resurseve tona natyrore nga të gjithë ata që abuzojnë dhe shfrytëzojnë resurset e vendit për përfitime individuale, qofshin vendim-marrës apo investitorë, na shtyen të protestojmë dhe të premtojmë se nuk do të ndalemi. Argumentet e mbledhura dëshmojnë se nëse nuk veprojmë tash dhe menjëherë, lumenjtë e Kosovës, si dhe popullata që jeton në afërsi të tyre, do të shkatërrohen dhe degradohen në pa kthim.

10 drurët më të veçantë në planetin tonë

Nganjëherë kur shikojmë peizazhet rreth nesh, sidomos kur vizitojmë ndonjë vend të largët, na duket sikur gjendemi në një vend të kopjuar nga faqet e ndonjë libri fantastiko-shkencor. Një prej mënyrave më të cilat na befason bota e gjallë në planetin tonë, është ajo nëpërmjet drurëve, që paraqiten me forma dhe dukje nga më të pabesueshmet.  Në vijim ju sjellim 10 drurë më të çuditshëm por dhe më unikalë që gjenden në planetin e tokës. Kënaquni! 

1. Druri në formë kërpudhe (Foto: pinterest)

7 Tetori - Dita e Mbrojtjes së Dinarideve

7 tetori është data kur shënohet Dita e Mbrojtjes së Dinarideve. Shënimi i kësaj ngjarje u vendos të mbahet me këtë datë në Asamblenë e Përgjithshme të Parqeve Dinarike, që u mbajt vitin e kaluar.

Qëllimi i shënimit të Ditës së Mbrojtjes së Dinarideve, është që përmes aktiviteteve të tërhiqet vëmendja për rendësin e trashëgimisë natyrore dhe kulturore të regjionit të Alpeve Dinarike, si dhe ndërthurja e burimeve natyrore dhe vlerave kulturore dhe historike të kësaj zone shumë të veçantë në Evropë.

Një mrekulli unikale hidrologjike

Në pyllin Campanet, në Spanjë, gjendet një mrekulli unikate hidrologjike, që lajmërohet pas shirave të rrëmbyeshme – “gejzeri i rrafshët”, që shfaqet herë pas here dhe duket sikur një lumë i zakonshëm – për t’u zhdukur më pastaj pa gjurmë. 

Insektet më vdekjeprurëse në botë

Në botë ekzistojmë midis 1.4 dhe 1.8 milionë lloje insektesh. Shumica e tyre janë tërësisht të parrezikshme për njerëzit, mirëpo ekzistojnë edhe të tilla, të cilat mund të na infektojnë me sëmundjet më të këqija. Thjesht – insekte të cilave duhet t’u shmangemi me çdo çmim. Këto janë vetëm disa nga insektet të cilat nuk do dëshironit t’i takonit. 

Grethi gjigant japonez (Vespa mandarinia japonica)

Projekti për prodhimin e energjisë nga era në Selac drejt finalizimit

Këto pamje janë nga punimet që janë duke u zhvilluar për realizimin e projektit të energjisë nga era në fshatin Selac të Shalës së Bajgorës.  Kapaciteti i energjisë që do të prodhohet nga instalimi i 27 turbinave të erës do të jetë rreth 105 megavatesh në orë, dhe pritet ti sigurojë Kosovës edhe 10% energji të ripërtëritshme. Vlera totale e investimit është 170 milionë euro. Investimi është duke u realizuar nga kompania “Sowi Kosovo” në bashkëpunim me partnerët ndërkombëtarë. 

Aty ku e bukura është e ndaluar

Nga plazhet e deri tek malet, bukuria tejkalon çdo pritje në Hawaii. Por nëse është një gjë që tërheq njerëzit më shumë se bukuria, është një gjë e ndaluar. Shkallët Haiku, të njohura edhe si “Rruga për në qiell” janë më të vërtetë shkallët e vetme në botë që të ofrojnë pamjet më mahnitëse që keni parë ndonjëherë. Dhe shumica prej këtyre fotografive janë bërë në mënyrë ilegale.

Thesaret e çmuara nën mbrojtje të UNESCO!

UNESCO është një organizatë që mbron thesarin e botës. Vende të çmuara që ja vlen të mbrohen për shkak të bukurisë e historisë që përmbajnë. Ne kete artikull kemi perzgjedhur vendet më të bukura në botë që janë nën kujdesin e UNESCO-s. Zbuloni këto thesare të pa dëgjuara më parë nga ju.

1. Dolomites, Itali;

Disa fakte interesante rreth rrufesë

Rrufeja jep një pamje vërtetë mahnitëse që të lë pa frymë, por në të njëjtën kohë është një nga më të rrezikshmet dhe më të paparashikueshmet nga të gjitha fenomenet natyrore. Rrufeja është një shpërthim i fuqishëm i energjisë elektrike që ndodh shumë shpejt gjatë një stuhie. Një rrufe është pesë herë më e nxehtë se sipërfaqja e diellit. Rrufeja shkaktohet nga një ngarkesë elektrike në atmosferë e cila nuk është e ekuilibruar. Rrufeja mund të ndodhë brenda reve, midis reve dhe nga retë në tokë. Rreth një e katërta e rrufesë është nga reja në tokë.

Pemët më të larta në botë

Renditja e lisave më të lartë në botë në këtë listë është bërë sipas lartësisë së kampionëve të  specieve, duke zgjedhur speciet e lisave për të cilët është vërtetuar se janë të lartë mbi 80 metra. Nuk përjashtohet mundësia që kjo listë të mos jetë përfundimtare.

Hyperion – Shtetet e Bashkuara, Kaliforni. Ky lis me lartësi prej 115.61metrash është lisi më i lartë i njohur në botë. Diametrin e ka 4.84 metra, ndersa vëllimin 502 m³. Në total në këtë vend ka më shumë se 500 lisa të këtij lloji që janë më të lartë se 103 metra.

Pandemia ndikon ne rritjen e shitjes se makinave elektrike

Pandemia COVID-19 ka çuar në një kolaps shitjeje të makinave me naftë dhe benzinë, por çudia ka ndodhur me automjetet elektrike, të cilat kanë pësuar një bum shitjesh. Sipas analistit të çështjeve të lidhura me automobilizëm Mattias Schmitt rreth 14.000 vetura elektrike janë shitur gjatë shtatë muajve të fundit në Evropë, më shumë sesa në Kinë në po të njëjtën periudhë.

Gjurmë të koronavirusit edhe në ujin e detit

Shkencëtarët kanë gjetur një “gjurmë” të koronavirusit të ri për herë të parë në mostrat e ujit të detit. Një ekip nga Shkolla Mjekësore e Universitetit të Minesotës ka mbledhur ujë çdo fundjavë nga tetë plazhe që nga 4 korriku. Katër prej tyre në Brighton Beach, 42st Avenue East Beach, Franklin Park Beach dhe Lief Erickson Park Beach, kishin sasi të konsiderueshme gjurmësh të SARS-CoV-2 në ujë, gjatë periudhës 11 deri 18 shtator.

Amadeus, liqeni i njelmët i Australisë

Amadeus quhet liqeni i njelmët që gjendet në jugperëndim të territorit verior të Australisë, që përndryshe njihet si deponi gjigante e kripës – e krijuar nga bjeshkët e afërta para 500 milionë vjetësh. Për shkak të thatësirave, ky liqen mbushet me ujë vetëm gjatë periudhave me shi, ndërkaq në shumicën e kohës aty mund të shihen vetëm shtresa të trasha të kripës.

Ndotja e mjedisit shkakton 13% të vdekjeve në Evropë

Luftimi i ndotjes së mjedisit është kyç për përmirësimin e shëndetit dhe mirëqenies së qytetarëve në Evropë, veçanërisht për grupet e ndjeshme si fëmijët, të moshuarit dhe njerëzit më të varfër, tha Agjencia Evropiane e Mjedisit (EEA). Ndotja e mjedisit u përmend si shkaktare e 13 për qind të vdekjeve në Evropë, duke kontribuar në sëmundje jo-ngjitëse të tilla si kanceri dhe sëmundjet e zemrës, tha Agjencia. Vlerësimi i EEA-së për shëndetin dhe mjedisin, vuri në dukje se ndotja e ajrit ishte “faktori kryesor i mjedisit që nxit sëmundjet”. 

Mali Bosavi, në Papua Guinean e Re, pasuri e rrallë natyrore

Mali Bosavi është një nga peizazhet e largëta, pothuajse të paarritshëm në planetin tonë. Nga shembja e vullkanit të shuar është formuar krateri 4 km i gjerë dhe 1 km i thellë, i mbushur me xhungël të dendur, ujëvara spektakolare dhe me një numër të madh të llojeve endemike. Në kraterin e malit Bosavi jetojnë bretkosa më dhëmbë, peshq që prodhojnë zhurma të çuditshme dhe minj të mëdhenj sa një mace e shtëpisë. 

Biçikleta që pastron ajrin e ndotur

Ndotja e ajrit e shkaktuar nga njeriu është një problem i madh për planetin, duke prishur ekuilibrin e ekosistemit dhe duke kontribuar kryesisht në problemet e ngrohjes globale. Për të luftuar ndotjen, njerëzit janë duke bërë punën e tyre duke miratuar mënyrat e udhëtimit pa shkarkime , biçikletat janë ato më të thjeshtat dhe më të lehtat për tu miratuar tani, duke na dhënë të gjithë arsyeve të mjaftueshme për të bërë kalimin nga automjetet ndotëse të ajrit me katër rrota. Si një bonus i shtuar, ato përshtaten menjëherë me regjimin e fitnesit për një mënyrë jetese të shëndetshme.

Topat e liqenit, pasuri e mbrojtur natyrore

Topat e liqenit apo marimo (në gjuhën japoneze “topat e algave”) – po ashtu të njohur edhe me emrat tjerë si, topat Cladophora apo dhe topa myshku – janë një lloj i algave të gjelbra “Aegagropila linnaei”, të cilat kur të rriten marrin formën e topit me diametër prej 12 deri në 30 cm, varësisht prej vendit ku rriten. Topat e liqenit janë të rrallë dhe mund të gjenden vetëm në Islandë, Skoci dhe Japoni. Më së shumti gjenden në liqenin Akan në Japoni dhe në liqenin Myvatn në Islandë, ndërsa kohë më parë janë parë edhe në Dee Why Beach, në Sidnei të Austalisë. 

“Ora e Klimës” ka filluar të numëroj ditët drejt fundit të botës

Sikur pandemia e Covid-19 të mos mjaftonte për të krijuar ankth te njujorkezët, një instalim i ri i përkohshëm në një ndërtesë të famshme të Manhatanit i kujton botës se një krizë tjetër masive po na godet. “Toka ka një afat”, ekrani LED pulson çdo minutë. Që nga data 28 shtator, ky afat është rreth 7 vjet dhe 94 ditë.  Ora ikonike dixhitale Metronome e shtrirë nëpër një ndërtesë përballë Union Square fundjavën e kaluar u shndërrua në një “Orë Klimatike” që transmeton kohën e mbetur për të shmangur një katastrofë klimatike. 

Njihuni me pemën me frutat më të mëdhenjë në botë

Nangka (lat. Artocarpus heterophyllus, angl. Jackfruit) është një lloj i pemës e cila kultivohet me shumicë në viset tropikale, të cilat në natyrë rriten në viset e Azisë Jugore dhe të asaj Juglindore. Fruta e pemës Nangka janë më të mëdhenjë në botë, të cilat mund të rritet deri në 90 cm gjatësi, 50 cm gjerësi, e cila mund të peshojë edhe deri në 45 kg. 

Disa fakte interesante nga bota magjike e fluturave!

Në vijim ju sjellim disa fakte interesante, që mbase nuk i keni ditur, për fluturat, këto krijesa të brishta dhe të bukura njëkohësisht. Një prej këtyre fakteve flet se prania e fluturave në një ekosistem është ndër treguesit më të mirë të një eko-sistemi të shëndetshëm dhe të barazpeshuar.

Fluturat mund të shohin ngjyrën e kuqe, të gjelbër dhe të verdhë. Krahas këtyre ngjyrave, ato shohin dhe disa ngjyra ultraviolete, që janë të pakapshme për syrin e njeriut.

10 shqiponjat më të mëdha në botë

Shqiponjat janë ndër zogjtë më interesantë dhe më të përhapur në botë. Shquhen për aftësitë e tyre fluturuese dhe për vetit e kapjes së gjahut. Në këtë artikull ju sjellim dhjetë shqiponja më të mahnitshme, më të bukura por njëkohësisht edhe më të rrezikshme në botë. Secila nga shqiponjat e kësaj liste ka të veçantat e saj. Njëra për gjerësinë e krahëve, tjetra për fuqinë e këmbëve, e tjetra për këmbëngulësinë në kapjen e presë së saj.