Thatësirat në Spanjë zbulojnë një monument të ngjashëm me atë të “Stonehenge” në Angli

Dolmen e Guadalperal, një rreth gurësh graniti që daton nga 5000 para Krishtit, në rezervuarin Valdecañas në Spanjën qendrore është parë vetëm katër herë që kur u zbulua në vitin 1924. Gati 20 vjet më vonë, në 1963, lugina u përmbyt qëllimisht në urdhër të diktatorit spanjoll Franko, i cili shfaqet vetëm në periudha thatësire intensive në vitet në vijim. Gurët, të cilët janë të paktën 2000 vjet më të vjetër se Stonehenge në Angli, kanë detaje të valëzuara që besohet se përfaqësojnë lumin Tagus aty pranë. Disa teori sugjerojnë se struktura parahistorike është përdorur ose si një tempull diellor ose është vendosur mbi varre kur është ndërtuar nga njerëzit keltë 7000 vjet më parë. Nuk është aq i famshëm sa Stonehenge në Angli, por teoritë për qëllimet e tyre janë të ngjashme – monumenti në Wiltshire mendohet gjithashtu të shërbejë si një kalendar i lashtë diellor.

Ngordhja masive e peshqve në Gjermani nga algat toksike!

Më shumë se një javë pas katastrofës në lumin Oder në Gjermani, autoritetet dhe studiuesit kërkojnë me intensitet, por gjetja e arsyes së ngordhjes së peshqve është e vështirë. Ngordhja masive e peshqve konsiderohet si katastrofa më e madhe ekologjike në Brandenburg. Zyra e Landit për Mjedisin dhe institutet shkencore kërkojnë me intensitet arsyet duke marrë në vëzhgim ujërat dhe peshqit. Studiuesit kanë gjetur disa shkaqe. Algat vleresohet te jene një nga shkaqet e mundshëme. Një lloj alge toksike, sipas studiuesve mund të jetë shkak për ngordhjen masive të peshqve. Një studiues i Institutit të Leibnizit për Ekologjinë Ujore dhe Peshkimin e Brendshëm identifikoi mikroalgën me emrin "Prymnesium parvum" si shkak. Kjo mikroalgë është identifikuar edhe në pjesën polake të lumit. Ministrja polake e Mjedisit, Anna Moskva është shprehur se edhe në Poloni në provat e ujit të Oder janë gjetur algat toksike. Sipas studiuesit Christian Wolter alga toksike njihet për atë që çon herë pas herë në ngordhjen e peshqve. Por ende nuk është vërtetuar përfundimisht, se kjo mikroalgë është shkak për ngordhjen e tyre, por vetëm shtrirja masive e saj.

A po rrezikohet zhdukja e bletëve si pasojë e ndryshimeve klimatike?

Përdorimi i gjerë i pesticideve, por edhe ndryshimet drastike në mjedis për janë ndoshta shkaktarët kryesorë të zhdukjes së bletëve të vërejtura në 15 vitet e fundit. Fenomeni është regjistruar kryesisht në SHBA, por edhe në shumë vende të tjera të botës. Shkencëtarët theksojnë, megjithatë, se ka edhe një rënie të popullatave të bletëve të egra dhe grerëzave, të cilat thjesht nuk mund të regjistrohen me statistika specifike. Rënia dramatike e popullatës së bletëve është shumë shqetësuese pasi është një shenjë rreziku për të gjithë zinxhirin ushqimor. Këto insekte janë pjalmuesit kryesorë për një sërë bimësh, frutat e të cilave arrijnë në tryezën tonë, por ndihmojnë edhe në shumimin e bimëve që janë ushqim për kafshët.

Sa kohë duhet ti shpenzojmë në aktivitete fizike për të jetuar shëndetshëm?

Dihet gjerësisht se qëndrueshmëria në ushtrime është e dobishme, ndërsa sipas një studimi të publikuar në “Circulation”, revista shkencore e Shoqatës Amerikane të Zemrës, e konfirmon këtë nocion. Ky studim zbuloi se njerëzit që përmbushnin udhëzimet bazë për aktivitet fizik të moderuar ose të fuqishëm kishin një rrezik më të ulët të vdekjes së hershme.

Cila është gjendja aktuale e ushtrimeve për të rriturit?

Udhëzimet aktuale të aktivitetit fizik nga Departamenti Amerikan i Shëndetësisë dhe Shërbimeve Njerëzore rekomandojnë që të rriturit duhet të shpenzojnë pre 150 deri në 300 minuta në një formë të aktivitetit fizik të moderuar ose 75 deri në 150 minuta në një formë të aktivitetit fizik të fuqishëm çdo javë.

“Gjethet artificiale” lundruese që prodhojnë karburant!

Aftësia e gjethes për të transformuar dritën e diellit, dioksidin e karbonit dhe ujin në energji e bën atë një nga makinat më mbresëlënëse të natyrës. Studiuesit në Universitetin e Kembrixhit kanë zhvilluar një gjethe artificiale që mund të notojë mbi ujë dhe të përdorë rrezet e diellit dhe ajrin mbi të dhe ujin poshtë tij për të prodhuar lëndë djegëse më të pastra me aq efikasitet sa një gjethe e vërtetë. Sipas këtij hulumtimi gjethja artificiale e thithë ujin dhe dioksidin e karbonit për të prodhuar oksigjen, hidrogjen dhe monoksid karboni, duke përdorur dy absorbues të dritës perovskite dhe një katalizator kobalti. Hidrogjeni dhe monoksidi i karbonit më pas mund të mblidhen dhe përdoren për të krijuar gaz sintetik (singas), një komponent jetik i polimereve, plehrave dhe lëndëve djegëse të lëngëta si nafta, duke ulur në mënyrë efektive gjurmën e CO2.

Zbulohet kondicionerët miqësor me mjedisin

Bota po bëhet gjithnjë e më e nxehtë nga dita në ditë. Tani është mesatarisht 1.1 gradë Celsius më e ngrohtë se sa ishte para Revolucionit Industrial. Kjo do të thotë se ftohja, në përgjithësi, ka depërtuar në stilin tonë të jetesës. Megjithatë, ironia është se ndërsa planeti po ngrohet, teknologjia në të cilën kërkojmë strehim mund të kontribuojë vetëm në ndryshimin e klimës, duke e bërë klimën më të nxehtë. Kondicionerët e dhomës pritet të katërfishohen në 4.5 miliardë deri në vitin 2050, sipas Scientific American. Tani, ftohja e një mjedisi ka nevojë për një sasi të madhe energjie. Rrjetet tona të energjisë mbështeten kryesisht në lëndët djegëse fosile dhe çdo energji që përdoret për të ulur temperaturën lëshon gazra serrë. Ftohësit, kimikate që përdoren për të ulur temperaturat, kanë potencial të lartë për ngrohjen globale. Kur këto rrjedhin në atmosferë, ajo ndikon masivisht në klimë. Ftohësit hidrofluorokarbon në këto dhe pajisje të tjera ftohëse janë gazra të fuqishëm serrë dhe nxitës kryesorë të ndryshimeve klimatike.

The Guardian e rendit Kosovën në mesin e pesë vendeve ballkanike që duhen vizituar

Mediumi prestigjioz The Guardian, e ka renditur Kosovën në mesin e pesë destinacioneve më të mira për t’i vizituar në Ballkan. The Guardian shkruan se Kosova mbetet një destinacion turistik kryesisht i pazbuluar për britanikët, të cilët ndoshta ende e lidhin atë me luftën e fundit. Por sot, sipas këtij mediumi, Kosova është një vend i sigurt për të udhëtuar. “Kosova pa dalje në det përfshin dy fusha kryesore të rrethuara me male me 50 maja mbi 2000 metra. Kjo do të thotë ecje e madhe, hipur në kalë dhe ski. Pa det, noti në pishina natyrore është i popullarizuar: Ujëvarat e Mirushës kanë kanione, shpella dhe 13 liqene”, thuhet në shkrimin e The Guardian. Jeta e natës në Prishtinë e Prizren përshkruhet si e gjallë, që këtë gjallëri e lidh me numrin e madh të të rinjve.

Kthesa e madhe e Gjermanisë: Qymyr në vend të gazit

Berlini e ka kuptuar tashmë se kurrë më nuk do të importojë aq shumë energji nga Rusia se sa para luftës në Ukrainë. Pra, sfida me të cilët përballet Gjermania është largimi nga varësia që ajo ka nga burimet ruse të energjisë, sa më shpejt të jetë e mundur. Shtrohet pyetja si të bëhet një gjë e tillë.   Duke filluar nga kjo javë, termocentralet gjermane me qymyr i po rifillojnë operimet, të cilat po largoheshin gradualisht për shkak të ndikimit jashtëzakonisht të dëmshëm klimatik në një botë tashmë të shkatërruar nga ngrohja globale. Objektivi i Gjermanisë ishte heqja e të gjithë energjisë elektrike të prodhuar nga qymyri deri në vitin 2038. Por tani, qeveria po e gëlltit pilulën e hidhur të lejimit të rikthimit të energjisë me qymyr në rrjet. Shpresohet se kjo do të zëvendësojë energjinë elektrike me gaz që aktualisht përbën rreth 10% të përzierjes së përgjithshme energjetike të Gjermanisë.

Tetova me fabrikë për prodhimin e makinave elektrike

Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut, e përfaqësuar nga Drejtoria për Zhvillim Teknologjik dhe kompania "NEXT.E.GO MOBILE" kanë gjetur akordin për të cilin ishin në negociata, atë të hapjes së fabrikës për prodhimin e makinave elektrike. Në seancën e sotme të Qeverisë, është sjellë vendimi për marrëveshjen respektive, që pritet t'i hapë rrugë investimit milionësh. “Ky investim shumëmilionësh i “NEXT.E.GO MOBILE” me seli në Gjermani dhe Drejtorisë për Zhvillim Teknologjik, do të hapë 3-4000 vende të reja pune. Kjo është hera e parë në industrinë e automobilave që në vendin tonë do të prodhohet një makinë e plotë dhe sigurisht që për herë të parë do të prodhohen makina elektrike.

Gjiri i Porto Palermos shpallet Park Natyror!

Një lajm i shumëpritur për adhuruesit e natyrë në Shqipëri. Përpjekjet disavjeçare të organizatave qeveritare dhe joqeveritare të sektorit të mbrojtjes së natyrës dhe partnerëve ndërkombëtarë u shpërblyen më në fund me shpalljen e ekosistemit natyror detar bregdetar të gjirit të Porto Palermos “Park Natyror” (VKM Nr. 557, dt 29.07.2022).  Që prej 2013, Instituti për Konservimin e Natyrës (INCA), me mbështetjen e Ministrisë së Turizmit,  filloi studimet e para ekologjike dhe socio-ekonomike në zonë për të identifikuar e dokumentuar vlerat e rëndësishme natyrore dhe shqyrtuar mundësinë e shpalljes së një zone të mbrojtur. Përpjekjet vazhduan me hartimin e planit të menaxhimit dhe atë financiar të zonës si dhe përgatitjen e dokumentacionit të nevojshëm për shpalljen e zonës Gjiri i Llamanit-Porto Palermo si zonë e mbrojtur.

Fenomeni i rrallë në liqenin Garda

Liqeni Garda në Itali është një nga destinacionet kryesore turistike në shtetin përtej Adriatikut, i cili gjatë kësaj periudhe është duke përjetuar një ndryshim drastik. Veriu i Italisë është duke përjetuar thatësirën më të madhe në 70 vitet e fundit dhe kjo gjë ka bërë që niveli i ujit të liqenin të ulet ndjeshëm, duke nxjerrë në sipërfaqe shkëmbinjtë nënujorë. 

Sipas ekspertëve shtrati i shkëmbinjve, i ngjashëm me një plazh, u shfaq për shkak të mungesës së reshjeve dhe tërheqjes së vazhdueshme të ujit për të ujitur fushat bujqësore gjatë verës. Po ashtu edhe shumë liqene dhe lumenj në veri të Italisë, po “vuajnë” nga thatësira e madhe që ka kapluar vendin prej muajsh.

Udhëzime hap-pas-hapi për pajisjen me leje mjedisore komunale për ndërtesat e banimit kolektiv

Publikimi ka për qëllim të ofrojë një pasqyrë të qartë të veprimeve që duhet të ndërmerren gjatë udhëheqjes së procedurës për pajisjen me LMK për ndërtesat e banimit kolektiv, në përputhje me kërkesat ligjore. 

Kjo pritet të ndikojë në përmirësimin e rrjedhës së punës në komuna sa i përket lëshimit të LMK-së për ndërtesat e banimit kolektiv dhe mbikëqyrjes së zbatimit të tyre.

Udhëzuesi është rezultat i bashkëpunimit në mes të organizatave PRO-Planning dhe EC ma Ndryshe. 

Ky publikim është vazhdimësi e përpjekjeve të përbashkëta e të dy organizatave për të ndikuar në përmirësimin e rrjedhës së punës në komuna sa i përket lëshimit të këtyre lejeve dhe mbikëqyrjes së zbatimit të tyre.

Tri paralajmërimet e mëdha për njerëzimin

Nga: Dr. Zeqir Veselaj, Ligjërues i edukimit mjedisor në Universitetin e Prishtinës

28 korriku, është Dita e Tejkalimit të Tokës (Earth Overshoot Day) për vitin 2022, pra dita kur tejkalohet kufiri i konsumit nga ana e njerëzimit të asaj që ekosistemi Tokë prodhon për një vit. Prej sot e për pesë muajt e ardhshëm, njerëzimi shfrytëzon resurse natyrore nga viti i ardhshëm. Dhe kjo po ndodh për çdo vit: ne po tejkalojmë kufijtë bartës të planetit. Deri kur, as vet nuk e dimë. Në kuptimim më të thjeshtë, kufi është “një vijë ose pikë ku mbaron diçka ose shuma maksimale e lejuar e diçkaje”. Fjalori Webster kufirin e definon si “shuma, numri ose niveli më i madh i diçkaje që është ose e mundur ose e lejuar”. Edhe shakaja që na kënaq së qeshuri kur e kalon kufirin shndërrohet në problem. Ushqimi më i mirë, kur e kalon kufirin e konsumit, shkakton probleme për organizmin. Vetëm kufiri e ndan tingullin e Mozartit nga zhurma bezdisëse. Kur preket kufiri i një shteti, fillon lufta. Por, njerëzimi nuk po i mbron shumë nga kufijtë planetarë që sipas Johan Rockstrom nga Stockholm Environmental Institute tashmë janë cenuar seriozisht.

Qyteti linear me emetime të ulëta, projekti ambicioz saudit me vlerë 1 trilion dollarë

Kur Princi i Kurorës Saudite Mohammed bin Salman urdhëroi ndërtimin në rajonin e shkretë veriperëndimor të mbretërisë, ai kërkoi diçka aq ambicioze sa piramidat egjiptiane. Kërkesës së tij arkitektë dhe urbanistë iu përgjigjën me plane për një qytet të tërë linear dhe brenda tij disa nga ndërtesat më të mëdha në botë: dy ndërtesa paralele 480 metra të larta, që shtrihen deri në 120 kilometra mbi terrenin bregdetar, malor dhe shkretëtirë dhe të lidhura. sipas shtigjeve, tregojnë dokumentet konfidenciale.

Sekretariati i Komunitetit të Energjisë në Vjenë viziton Grykën e Deçanit

Organizata ‘Pishtarët’ ka njoftuar se zyrtarja nga Komuniteti i Energjisë, Aleksandra Bujarovska ka qëndruar për dy ditë në Kosovë për të mbledhur evidencë për ankesën që kishte bërë kjo organizatë. Sipas komunikatës së ‘Pishtarëve’, kjo ankesë ishte bërë në vitin 2020 për shkatërrimet mbi mjedis dhe shkeljet ligjore nga institucionet e Kosovës dhe Kelkosi. “Znj. Bujarovska pati disa takime të ndara me shoqërinë civile, Ministrinë e Mjedisit, Zyrën e Kryeministrit, Zyrën e Presidentes, Avokatin e Popullit, si dhe Kelkosin. Kjo vizitë dhe progresi në ankesë janë tejet të rëndësishme për këtë kauzë pasi po i sjellin në vëmendje të BE-së shkatërrimin e Lumbardhit dhe dështimet e institucioneve të Kosovës, shtetit të Austrisë dhe Kelkosit në përgjegjësitë e tyre në këtë projekt”, thuhet në komunikatën e Kelkosit.

Deklarohet specie e zhdukur qukapiku me sqep fildishi dhe 22 lloje tjera zogjësh e peshqish

Qeveria amerikane ka shpallur specie të zhdukur qukapikun e mrekullueshëm me sqep fildishi dhe 22 zogj, peshq dhe specie të tjera. Shkencëtarët paralajmërojnë se ndryshimi i klimës, që i shtohet rreziqeve të tjera, mund t’i bëjë zhdukjet e tilla më të zakonshme teksa ngrohja e planetit shton rreziqet me të cilat përballen bimët e rrezikuara dhe kafshët e egra. Qukapiku me sqep fildishi ishte ndoshta specia më e njohur që Shërbimi i Peshkut dhe Kafshëve të Egra të SHBA njoftoi këtë të mërkurë se është zhdukur. Të tjera specie të tillë si pëllumbi i sheshtë, një midhje e ujërave të ëmbla në SHBA-në juglindore, u identifikuan në botën e egër vetëm disa herë dhe nuk u panë më kurrë.

Gazeta “Blick” i prezanton zvicerranëve destinacionet turistike në Kosovë

Italia, Greqia, Spanja – këto janë zakonisht destinacionet kryesore të pushimeve për zviceranët. Kosova nuk është në krye të listës. Mirëpo gazeta “Blick” i ka preznatuar turistëve zvicerranë disa destinacione turistike në Kosovë që ia vlen të vizitohen. Në këtë listë të gazetës janë future disa prej zonave më interesante natyrore dhe kulturore të Kosovës përfshirë Gjeravicën, Grykën e Rugovës, Kalanë e Artanës, Kalanë e Prizrenit, Ujëvarat e Mirushës, Shpellen e Gadimes dhe Malet e Sharrit.

Niveli i detit po rritet me dyfishin e shkallës së rritjes në fillim të shekullit të kaluar

Niveli i detit po rritet shumë më shpejt në krahasim me një shekull më parë, sipas një hulumtimi të ‘Met Office’ për klimën dhe motin në Mbretërinë e Bashkuar.  Konservatorët paralajmëruan se pranvera po vjen më herët dhe se jeta bimore dhe shtazore nuk po evoluon aq shpejt sa të përshtatet me ndryshimet klimatike, sipas mediave të huaja. Raporti thekson gjithashtu mënyrat se si ndryshimi i klimës po ndikon në Mbretërinë e Bashkuar. ‘Met Office’ vlerësoi ngjarjet klimatike dhe motin për vitin 2021 duke përfshirë ngjarjet ekstreme si stuhia Arwen që shkaktoi përmbytje shkatërruese.

Mbi 5 milionë euro të hyra nga turizmi për komunën e Pejës

Rreth 5 milionë euro në vit, janë përfitimet buxhetore shtesë nga turizmi në komunën e Pejës. Ndërsa gjatë vitit 2021 Rugovën dhe Radavcin e kanë vizituar rreth 80 mijë turistë. Mundësitë e turizmit malor në Pejë, fillojnë që në kilometrat e para të rajonit të Rugovës. “Te sharra” vend i njohur për pejanët, çdo ditë shfrytëzohet për freskim, e po ashtu edhe shtigjet e ecjes që e lidhin qytetin me Rugovën. “Këtu shtegu është shumë i mirë, pastaj ka edhe shumë vende për ujë të pijshëm. Rregullisht në këtë shëtitore vijnë njerëz për vizita, madje edhe deri ne orët e natës ka lëvizje”, ka theksuar për RTK-në, Ali Nela, qytetar nga Peja.

Qukapiku, zogu i veçantë me karakteristika interesante morfologjike!

Qukapikët janë zogj të famshëm vetëm për një gjë: ata i kalojnë ditët duke goditur me kokë pemët. Goditja me sqep e trungjeve është aktiviteti i tyre kryesor, i cili u nevojitet për të marrë ushqim, për të ndërtuar folenë dhe për të komunikuar me njerëzit e tjerë. Atëherë lind pyetja: si mund të mos lëndohen? Dhe si të mos kenë dhimbje koke të vazhdueshme? Një pjesë e saj është se si trupi i tyre (veçanërisht qafa dhe kafka) ka ndryshuar për t’i bërë ballë goditjeve. Por një studim i ri i botuar në Current Biology propozon një hipotezë alternative: truri i qukapikëve është shumë i vogël për t’u shqetësuar për këta zogj dhe modifikimet e lartpërmendura në fakt nuk janë për mbrojtje, por për të rritur efikasitetin e “goditjes”.

Natyra si model inxhinierik në fushën e energjisë solare!

Kjo që shihni në foto quhet “Luledielli Inteligjente”, variant i paneleve diellore, me një teknologji të avancuar. Luledielli hapet, mbyllet dhe ndjek diellin për një konvertim optimal të energjisë, nje avancim i metejshem dhe praktik i paneleve diellore. Energjia e menjëhershme. Rruga më e thjeshtë drejt energjisë diellore. SmartFlower thjeshton përvojën diellore. SmartFlower siguron energji të pastër nga një pajisje e thjeshtë dhe e pavarur. Zgjidhja më e zgjuar diellore e bërë ndonjëherë. SmartFlower përdor robotikë dhe automatizim të avancuar për të gjurmuar në mënyrë inteligjente diellin, duke bërë deri në 40% më shumë energji sesa panelet diellore tradicionale të palëvizshme. 

Vrasje e rinocerontëve për shkak të brirëve të tyre po rrezikon ekzistencën e këtij lloji në Afrikën e Jugut

Afrika e Jugut regjistroi më shumë rinocerontë të vrarë për brirët e tyre në gjysmën e parë të vitit 2022, njoftoi sot Ministria e Mjedisit Jugafrikan. Dhjetë rinocerontë të tjerë u vranë në të gjithë vendin krahasuar me gjysmën e parë të vitit të kaluar, duke e çuar totalin në 259. Gjuetia pa leje në Afrikën Jugore tashmë është rritur vitin e kaluar pas një rënie në 2020 të shkaktuar nga masat kufizuese për shkak të COVID-19. Afrika e Jugut është shtëpia e rreth gjysmës së popullsisë së përgjithshme të rinocerontëve të zinj të rrezikuar në Afrikë, dhe ai vend është gjithashtu shtëpia e popullsisë më të madhe në botë të rinoqerontëve të bardhë.