Një muze nënujor në mision për të shpëtuar jetën detare

Në brigjet e Ayia Napa të Qipros, shtrihet një muze shumë unik. Futbollistët mund të hyjnë vetëm nëse janë të veshur me snorkel. Muzeu i Skulpturave Nënujore Ayia Napa (MUSAN) është ideja e skulptorit, ambientalistit dhe fotografit Jason deCaires Taylor. Ai e ndërtoi atë posaçërisht për të ndihmuar biodiversitetin të lulëzojë në zonë. 93 veprat e tij të artit, të bëra nga një kombinim i çelikut të pandryshkshëm detar të cilësisë së lartë dhe një betoni neutral pH, ftojnë jetën detare të fillojë të rritet mbi to ashtu si në shkëmbinj nënujorë artificialë. Të vendosura në 8-10 metra thellësi, këto pjesë janë krijuar për të tërhequr një shumëllojshmëri të jetës detare. Ujërat e pastër kristal të zonës nënkuptojnë gjithashtu se është e përshtatshme për zhytësit dhe snorkelistët për të vizituar galerinë.

Duke ripërpunuar shtratin e detit

MUSAN është projektuar jo vetëm si një muze, por si një projekt riprodhues. Vetëm rreth 10-15 për qind e shtratit të detit ka një nënshtresë mjaft të fortë për të lejuar që shkëmbinj nënujorë të formohen natyrshëm, duke i bërë zëvendësimet artificiale një pjesë të rëndësishme të ruajtjes nënujore.

Shkëmbinjtë nënujorë artificialë krijohen në një shtrirje djerrë të shtretërve të detit, larg ekosistemeve të shëndetshme. Kjo ndihmon në largimin e vizitorëve nga zonat natyrore duke u lejuar atyre hapësirë dhe kohë të rikuperohen gjatë ndërtimit të habitateve të reja.

Projektet e mëparshme të Jason në të gjithë globin janë krijuar posaçërisht për çdo vend dhe kafshë të egra.

Skulpturat kanë një sipërfaqe me teksturë që lejon koralet, sfungjerët dhe organizmat e tjerë mikroskopikë të ngjiten dhe të rriten. Nga ana tjetër, kjo krijon shtëpi dhe burime ushqimore për jetën detare. Synimi i MUSAN, si në vendet e tjera, është që skulpturat të evoluojnë me kalimin e kohës ndërsa krijesat banojnë në hapësirë.

“Shumë skulptura transformohen, kanë korale që rriten mbi to, kanë sfungjerë që ngjiten në sipërfaqe”, thotë Jason.

“Ato janë bërë për habitatet e jetës detare, kështu që pothuajse punojnë për një qëllim të dyfishtë. Ju e dini, së pari si vepra arti, të cilat diskutojnë kryesisht çështje sociale, por edhe si shkëmbinj nënujorë artificialë të gjallë, frymëmarrës”.

Muzeu me një mision

Jason thotë se muzeu ka shumë narrativa të ndryshme brenda tij. Një nga temat kryesore përqendrohet rreth fuqisë së informacionit dhe aftësisë së tij për të krijuar ndryshim. Kjo përfaqësohet përmes figurave të fëmijëve që të gjithë i drejtojnë kamerat nga njëri-tjetri.

“Ka të bëjë me frymëzimin e njerëzve për të parë se çfarë po ndodh, për t'i mbajtur njerëzit përgjegjës për mënyrën se si bota jonë po ndryshon dhe për të provuar të ndikojnë në një rezultat më të mirë”, shpjegon Jason.

MUSAN është vetëm disa qindra metra nga plazhi Pernera i Ayia Napa, brenda Zonës së Mbrojtur Detare të Ref Artificial Ayia Napa (MPA).

“Kërkimi detar është një çështje prioritare për të krijuar ndërgjegjësimin e shoqërisë, brenda muzeut. Ne presim që në vitet në vijim, muzeu të tërheqë shumë njerëz dhe të ndryshojë qëndrimin e njerëzve ndaj mbrojtjes së mjedisit detar”, thotë Giorgos Bayadas nga Departamenti i Peshkimit dhe Kërkimeve Detare.