Si funksionojnë digat hidroelektrike?

Energjia hidroelektrike është një formë e energjisë së rinovueshme duke shfrytëzuar fuqinë e ujit në lëvizje dhe duke e kthyer atë në energji elektrike të përdorshme. Një digë është një pjesë jetike e këtij procesi dhe funksionon duke e rezervuar ose frenuar këtë fuqi dhe duke kontrolluar rrjedhën e saj. Kjo rrjedhë mund të përdoret më pas në mënyrë më efektive pasi shpejtësia e kontrolluar e tij i bën turbinat të gjenerojnë energji elektrike.

Si punon?

Shumica e formave të energjisë përfshijnë lëvizjen që gjeneron fuqi, dhe një sistem është ndërtuar për të shfrytëzuar dhe kontrolluar atë fuqi. Në hidrocentralet, kjo vjen në formën e një turbine, e cila në thelb është një helikë masive në një bosht. Rrjedha e ujit e shtyn turbinën, ashtu si era të rrotullohen. Boshti është pjesë e një gjeneratori elektrik dhe lëvizja e tij vepron si një motor që gjeneron energji.

Pse na duhet një digë?

Një digë është pjesë thelbësore e këtij procesi sepse krijon lartësi. Kur një digë ndërtohet mbi një lumë të madh, zakonisht ndërtohet me lartësi të konsiderueshme. Pas digës krijohet rrjedha natyrore e ujit të lumit. Në fund të murit të digës ndodhet një kalim i njohur si marrje uji. Presioni që krijohet pas murit nga rryma krijon presion. Për shkak të rritjes së presionit dhe gravitetit brenda këtij rezervuari, uji do të bjerë përmes kësaj valvule marrjeje ose rezervuari. Tuneli i marrjes, të çon në një helikë turbine. Ndërsa uji rrjedh mbi turbinë, rryma dhe shpejtësia e tij do të bëjnë që turbina të rrotullohet, duke prodhuar kështu energji brenda gjeneratorit.

Prodhimi i energjisë nga diga

Zakonisht, një hidrocentral do të përbëhet nga disa gjeneratorë, të cilët do të lidhen me linjat e energjisë elektrike. Këto linja më pas transportojnë energjinë elektrike në komunitete, qytete dhe shtëpi në zonat fqinje.

Si është ky burim i rinovueshëm i energjisë?

E mira e hidrocentralit është se është e rinovueshme. Kjo do të thotë se, teorikisht, nuk mund të na mbarojë kurrë burimi i kësaj fuqie (uji), ndryshe nga lëndët djegëse fosile si qymyri apo nafta. Pasi uji ka kaluar mbi helikë dhe ka kthyer turbinën, ai rrjedh nga sistemi dhe vazhdon në lumë në anën tjetër të digës. Kjo do të thotë që procesi përdor vetëm rrymën ose vrullin e ujit, dhe përndryshe lumi lejohet të vazhdojë, i pandryshuar. Për sa kohë që lumi vazhdon të rrjedhë në atë zonë, diga do të ketë një burim pothuajse të pafund energjie.

Kontrolli i prodhimit të energjisë elektrike

Në mënyrë të ngjashme, digat hidroelektrike i lejojnë impiantet të kontrollojnë sasinë e energjisë elektrike që prodhohet. Kjo do të thotë se shumë energji elektrike mund të prodhohet gjatë orëve të pikut (përgjithësisht ditën), ndërsa natën, kur zakonisht nevojitet më pak, termocentralet mund të prodhojnë më pak. Kjo funksionon duke përdorur një sistem 'magazinimi të pompuar', i cili në fakt ripërdor të njëjtin ujë. Pasi uji rrjedh nëpër rezervuarin fillestar, ai pompohet përsëri në një pishinë magazinimi mbi termocentralin. Ky proces kryhet në kohë jashtë pikut kur kërkesa për energji është më e ulët. Duke pompuar ujin në këto rezervuare, impianti mund ta ripërdorë këtë ujë dhe të ketë një furnizim të mjaftueshëm me ujë për kohët kur kërkesa për energji elektrike është e lartë.