Saturday, September 5, 2020

Lumi Colorado po thahet, nga ai sigurojnë ujin më shumë se 40 milionë njerëz

Një nga lumenjtë më jetik të Amerikës Colorado – i cili siguron ujë për më shumë se 40 milionë njerëz nga Denver në Los Angeles po thahet. Studimet kanë vërejtur që fluksi i tij po zvogëlohet për 20 për qind në krahasim me shekullin e kaluar, dhe shkencëtarët kanë zbuluar se ndryshimi i klimës është kryesisht faji kryesor. Studiuesit zbuluan se më shumë se gjysma e rënies së rrjedhës së lumit është e lidhur me rritjen e temperaturave, dhe ndërsa ngrohja vazhdon, ata thonë se rreziku i “mungesës së fortë të ujit” për milionat që mbështeten në të pritet të rritet.

Për secilën 1.8 gradë Fahrenheit të ngrohjes mesatarisht në pellgun e lumit, studimi zbuloi se rrjedhja e tij ka rënë me gati 10%. Studimi – i kryer nga shkencëtarët e Sondazhit Gjeologjik të SHBA-së Chris Milly dhe Krista A. Dunne dhe botuar në revistën Science – shton urgjencën në përpjekjet për të mbrojtur një nga lumenjtë më jetikë të vendit.

Lumi Kolorado fillon lart në malet Rocky të Kolorados dhe Wyoming, përpara se të rrëmbejë rrugën e saj në jugperëndim në rrugën e tij drejt Gjirit të Kalifornisë. Por deri në momentin kur mbërrin atje, rrjedha e tij zvogëlohet mjaft shumë, thotë Brad Udall, një shkencëtar i lartë i klimës në Universitetin Shtetëror të Kolorados, i cili ka studiuar pellgun e lumit Kolorado për 30 vjet. Gjatë rrugës, uji është devijuar për të furnizuar qytetet e mëdha si Denver, Los Angeles, Las Vegas dhe San Diego, si dhe fermat në SHBA dhe Meksikë që rritin perimet që ushqejnë miliona në të gjithë botën.

Milly dhe Dunne thonë se lumi mbështet rreth 1 trilion dollarë aktivitet ekonomik çdo vit. “Pa këtë lumë, qytetet amerikane në Jugperëndim do të thaheshin”, tha Udall.

Sidoqoftë, problemet e lumit fillojnë shumë përpara se të arrijnë në rubinetat e njerëzve. Rrjedha e lumit është zvogëluar gjithashtu nga një thatësirë ​​e fortë që është përhapur shumë në dy dekadat e fundit, duke lënë dy rezervuarët e saj kryesorë – Liqeni Powell dhe Lake Mead – gjysmë të mbushur.

Qasja në ujin e lumit Kolorado ka qenë prej kohësh një çështje polemike midis shtatë shteteve që mbështeten në të.

Vitin e kaluar, u arrit një marrëveshje e re që do të rregullojë të drejtat për të deri në vitin 2026, por Udall thotë se negociatat do të fillojnë në vazhdim këtë vit për të përcaktuar se si të ndahet uji në një të ardhme më të thatë dhe më të thatë.

Udall thotë se këto gjetje të reja tregojnë se mënyra e vetme për të shpëtuar lumin është duke adresuar shkakun rrënjësor të problemit: ndryshimin e klimës. “Shkenca është e qartë – duhet të zvogëlojmë emetimet e gazit serë menjëherë”, thotë ai. “Tani kemi teknologjitë, politikat dhe ekonominë e favorshme për të realizuar uljen e gazit serë. Ajo që na mungon është vullneti”.

Burimi i informacionit: Telegrafi.com

No comments:

Post a Comment