Epoka e energjisë së pastër - Era dhe dielli arrijnë 12% të energjisë elektrike botërore

Era dhe dielli arritën një përqindje rekord prej 12% të prodhimit global të energjisë elektrike vitin e kaluar, nga 10% në 2021, sipas rishikimit më të fundit Global Electricity të publikuar të mërkurën nga grupi i pavarur i ekspertëve për energjinë Ember. Prodhimi në rritje i energjisë elektrike nga era dhe dielli parashikohet të shtyjë botën në një epokë të re të prodhimit të fosileve dhe emetimeve të sektorit të energjisë elektrike nga viti 2023, thuhet në raportin e katërt vjetor. "Në këtë dekadë vendimtare për klimën, është fillimi i fundit të epokës fosile", tha Małgorzata Wiatros-Motyka, autore e raportit dhe analiste e energjisë elektrike në Ember. "Ne po hyjmë në epokën e energjisë së pastër." Raporti paraqet të dhënat e energjisë elektrike nga viti 2022 në 78 vende, që përfaqësojnë 93% të kërkesës globale për energji elektrike. Pjesa e erës në prodhimin global të energjisë elektrike arriti në 7.6% në vitin 2022, nga 6.6% një vit më parë. Prodhimi i energjisë elektrike nga era u rrit me 17% nga viti në vit, mjaftueshëm për të furnizuar pothuajse të gjithë Mbretërinë e Bashkuar. Pjesa solare ishte 4.5% në prodhimin e energjisë botërore vitin e kaluar, nga 3.7% në 2021.

Energjia diellore u bë burimi me rritje më të shpejtë të energjisë elektrike për të 18-in vit radhazi, duke u rritur me 24% nga viti në vit dhe duke shtuar energji elektrike të mjaftueshme për të furnizuar të gjithë Afrikën e Jugut. Rritja e peshës së energjisë diellore në të gjithë botën u nxit nga rritja në Kinë, duke përbërë 37% të rritjes globale, ndërsa rritja në prodhimin diellor në SHBA përbën 17% të rritjes globale. Mbi 60 vende tani prodhojnë më shumë se 10% të energjisë elektrike të tyre nga era dhe dielli, tregojnë të dhënat. Rritja e prodhimit të energjisë elektrike nga era dhe dielli vitin e kaluar plotësoi 80% të rritjes së kërkesës globale për energji elektrike, e cila arriti në 2.5% krahasuar me një vit më parë.

Vendet me përqindjet më të larta të erës dhe diellit në prodhimin e energjisë elektrike

Kina prodhoi më së shumti energji elektrike nga dielli vitin e kaluar me 418 teravat-orë, ose 4.7% të energjisë elektrike nga dielli. Kili kishte peshën më të madhe të energjisë diellore në prodhimin e tij të energjisë elektrike me 17% vitin e kaluar, ndërsa Holanda pasoi me 15% dhe 13% pjesë diellore në përzierjen e tyre të energjisë elektrike. Kina ishte gjithashtu prodhuesi më i madh i energjisë së erës në botë, me një pjesë prej 9.3% të erës në përzierjen e saj të energjisë elektrike, ndërsa Danimarka kishte gjenerimin më të madh të erës me përqindje me 55% në 2022. Pjesa e erës dhe diellit në Bashkimin Evropian ishte 22% vitin e kaluar.Prodhimi i energjisë elektrike në Turqi nga era dhe dielli mbeti mbi mesataren globale në rreth 15.5%.

Qymyri ende mbetet burimi më i madh i energjisë elektrike me 36%

Të gjitha burimet e pastra të energjisë elektrike të kombinuara gjeneruan 39% të energjisë elektrike globale, duke arritur një rekord të ri. Hidrogjeneroi 15% të energjisë elektrike globale si burimi më i madh i energjisë së pastër dhe u pasua nga ato bërthamore me 9% si burimi i dytë më i madh.

Pavarësisht prodhimit rekord nga burimet e pastra, lëndët djegëse fosile ende përbënin 61% të prodhimit global të energjisë elektrike. Energjia e qymyrit mbeti burimi i vetëm më i madh i energjisë elektrike në mbarë botën, duke prodhuar 36% të energjisë elektrike globale në vitin 2022. Raporti zbuloi se rritja e gjenerimit të erës dhe diellit kufizoi rritjen e prodhimit të qymyrit në 1.1%. Pjesa e gazit në prodhimin global të energjisë elektrike ra lehtë me 0.2% vitin e kaluar, duke zënë 22%.

Viti i kaluar mund të jetë kulmi i emetimeve të sektorit të energjisë

Ndërsa pjesa e qymyrit dhe gazit ishte ende e lartë në prodhimin global të energjisë elektrike, emetimet e sektorit të energjisë u rritën me 1.3% vitin e kaluar, duke arritur një nivel më të lartë historik. Pavarësisht prodhimit rekord nga burimet e pastra vitin e kaluar, rritja e emetimeve të sektorit të energjisë u nxit nga rritja e kërkesës për energji elektrike.

Nëse e gjithë energjia elektrike nga era dhe dielli do të vinte nga gjenerimi i fosileve, emetimet nga sektori i energjisë do të kishin qenë 20% më të larta vitin e kaluar, llogariti Ember.

Megjithatë, viti 2022 mund të jetë "kulmi" i emetimeve të energjisë elektrike dhe viti i fundit i rritjes së energjisë fosile, me energjinë e pastër që plotëson të gjithë rritjen e kërkesës këtë vit, parashikon raporti. Do të ketë një rënie prej 0.3% të gjenerimit të fosileve këtë vit, me rënie më të mëdha në vitet në vijim, ndërsa shpërndarja e erës dhe diellit përshpejtohet.

"Energjia elektrike e pastër do të riformësojë ekonominë globale, nga transporti në industri dhe më gjerë. Një epokë e re e emetimeve fosile në rënie do të thotë se do të ndodhë rënia e energjisë nga qymyri", tha Wiatros-Motyka. "Ndryshimi po vjen shpejt. Megjithatë, gjithçka varet nga veprimet e ndërmarra tani nga qeveritë, bizneset dhe qytetarët për ta vendosur botën në një rrugë drejt pushtetit të pastër deri në vitin 2040."

Prodhimi i energjisë elektrike është kontribuuesi i vetëm më i madh në emetimet globale të CO2, përgjegjës për rreth 40% të emetimeve totale të energjisë në botë në 2021. Qymyri përbënte 75% të emetimeve të sektorit të energjisë në 2021, ndërsa gazi përbënte pothuajse 25% të tij.

Kështu, sektori global i energjisë elektrike është sektori i parë që duhet të dekarbonizohet për të arritur emetimet neto zero deri në vitin 2050 dhe kërkon vendosje shumë më të shpejtë të burimeve të pastra.