Muzika e zhurmshme nga një festë mund ta kthejë natën në ditë për disa njerëz, ndërsa të tjerët i lë në gjumë të qetë në shtrat. Por mbi një prag të caktuar, askush nuk mund ta durojë. Zhurma e trafikut rrugor, zhurma e një treni që kalon, zhurma e klientëve që pinë në lokalin poshtë ose gjëmimi i një avioni që ngrihet, tingëllon sikur stresojnë trupin. Bota po bëhet më e zhurmshme dhe rritja e ndotjes akustike po dëmton njerëzit, kafshët dhe madje edhe bimët. Është një trend që mund të dëgjohet kudo nga qytetet e mëdha deri në skajët e largët të natyrës. Vetëm në Evropë, më shumë se 1 në 5 persona janë të ekspozuar ndaj zhurmës së të rrugëve për të dëmtuar shëndetin e tyre. Zhurma e tepërt mund të çojë në sëmundje metabolike, presion të lartë të gjakut, diabet dhe madje edhe sulme në zemër. Rreth 48,000 raste të sëmundjeve të zemrës dhe 12,000 vdekje të parakohshme në vit i atribuohen ekspozimit të vazhdueshëm ndaj niveleve të larta të zhurmës.
Zhurma ekstreme mund të gjendet në të gjitha qytetet kryesore nga Londra në Dhaka, Algjer, Barcelona ose Berlin. Në Nju Jork, për shembull, 90% e përdoruesve të transportit publik janë të ekspozuar ndaj niveleve të zhurmës që tejkalojnë ndjeshëm kufijtë e sigurisë dhe mund të çojnë në dëmtime të pakthyeshme të dëgjimit.
Në mbarë botën, njerëzit më të varfër kanë më shumë gjasa të jetojnë pranë impianteve industriale, landfilleve ose arterieve kryesore të trafikut. Kjo i ekspozon ata më shumë ndaj zhurmës sesa banorët më të pasur të të njëjtave qytete.
"Nëse një banesë ose shtëpi është në një rrugë kryesore, ju paguani më pak qira", tha Thomas Myck, ekspert i zhurmës në Agjencinë Federale Gjermane të Mjedisit (UBA). "Kjo do të thotë se njerëzit që nuk janë aq të pasur kanë më shumë gjasa të jetojnë në rrugë të zhurmshme."
Kjo padrejtësi shpesh ndodh përgjatë grupeve etnike, sipas një raporti nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim. Njerëzit nuk janë të vetmit që lëndohen nga zhurma. Studimet kanë zbuluar se të gjitha llojet e kafshëve ndryshojnë sjelljen e tyre. Zogjtë e qytetit shpesh këndojnë më fort. Ndryshime vokale janë vërejtur edhe tek insektet, karkalecat dhe bretkosat që jetojnë pranë autostradave. Ndotja akustike shqetëson çiftëzimin, rritjen e pasardhësve dhe vendndodhjen e gjahut, tha Myck. “I gjithë habitati i tyre ndikohet fuqishëm negativisht nga zhurmat”.
Në SHBA, ndotja akustike është dyfishuar në më shumë se gjysmën e të gjitha parqeve kombëtare vitet e fundit. Shkaku kryesor i niveleve më të larta të gropëzave në rezervatet natyrore, përveç rrugëve, është zhurma nga projektet minerare, nxjerrja e gazit dhe naftës dhe industria e drurit. Kjo gjithashtu dëmton jetën e bimëve duke i shtyrë speciet e shpendëve të migrojnë dhe duke i penguar ata të shpërndajnë fara në zonat ku ata kanë jetuar.
Si ta qetësojmë botën
Sipas një raporti nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP), më shumë pemë, shkurre në qytete mund të frenojnë problemin. Ato shpërndajnë dhe zbehin zhurmën duke kontribuar në një klimë dhe peizazh më të mirë të qytetit.
Disa ekspertë janë skeptikë. "Zhurma praktikisht kalon nëpër to", tha Myck. “Zoizolimi është e vetmja zgjidhje që ka mbetur”. Do të ishte më efektive, shtoi ai, të reduktohet sa më shumë trafiku në qytete, të vendoset një kufi shpejtësie prej 30 kilometrash në orë në më shumë rrugë, të promovohet transporti publik dhe zonat qetësuese të trafikut, si dhe të ndërtohen më shumë automjete elektrike dhe shtigje për çiklizëm.
Në Francë, autoritetet po testojnë një kamerë shpejtësie "zhurmë". Pajisja është krijuar për të zbuluar automjete me zhurmë të paligjshme. Fokusi nuk është vetëm në qytetet e trazuara, por edhe në destinacionet turistike të motoçiklistëve në fshat. Shkelja e kufijve të zhurmës do të dënohet me gjoba në të ardhmen.
Me më pak korsi makinash dhe trafik në qytete, hapësira e fituar mund të shndërrohet në shtigje biçikletash dhe parqe përmes planifikimit urban miqësor ndaj klimës. Kjo mund të ndihmojë gjithashtu klimën urbane, jetën e egër dhe cilësinë e jetës për banorët. Shkencëtarët kanë treguar se njerëzit janë më pak të stresuar nga tingujt natyrorë si këndimi i zogjve, spërkatja e ujit dhe shushurima e gjetheve në pemë kur fryn era.
Burimi: DW
No comments:
Post a Comment