Saturday, August 15, 2020

Disa fakte interesante për lumin Nil

Lumi Nil është një nga më të vjetrit, më të gjatët, dhe më të famshmit lumenj në botë, është mbi 6.853 km i gjatë. Shumica e njerëzve e lidhin lumin Nili me Egjiptin, por vetëm një e pesta e lumit kalon nëpër këtë vend. Nili konsiderohet si lum "ndërkombëtar" pasi cili kalon nëpër njëmbëdhjetë vende: Tanzania, Uganda, Ruanda, Burundi, Kongo-Kinshasa, Kenia, Etiopia, Eritrea, Sudani i Jugut, Sudan dhe Egjipt. Nil është burimi kryesor i ujit për Egjiptin dhe Sudanin. Është formuar nga lumi i Bardhë, i cila ka origjinën në Liqenin Viktoria dhe Nilit Kaltër, i cila ka origjinën në liqenin Tana në Etiopi. Këta lumenj takohen në Sudan dhe pastaj shkojnë në udhëtimin e tyre të gjatë drejt veriut në drejtim të detit Mesdhe. Lumi i Bardhë kontribuon vetëm rreth 15% në rrjedhën e Nilit ndërsa ai i Kaltër, kontribuon me rreth 85% në rrjedhën e lumit.

Në këtë artikull ju sjellim edhe disa fakte tjera interesante që ndërlidhen me lumin Nil.

Për gjatë rrjedhës së lumit Nil gjenden disa nga monumentet më të rëndësishme të historisë së civilizimit botërorë si Piramida e Madhe e Gizës dhe ajo e Sfinskit afër Kajros si dhe disa nga vendbanimet e hershme të civilizimit dhe objekte të tjera tradicionale egjiptiane.

Një nga karakteristikat unike që ndërlidhet me lumin Nil është fakti se ai rrjedh në veri, veti e cila është e kundërt me drejtimin e shumicës së lumenjve. Kjo do të thotë se lumi Nil ka origjinën në Afrikën e Jugut dhe pastaj rrjedh në drejtim të Detit Mesdhe.

Përmbytjet e lumit konsiderohet si një ngjarje e tmerrshme, pasi që do të shkatërrojnë shtëpitë, komunitetet dhe madje kërcënojnë jetën e njerëzve. Por, egjiptianët e lashtë, megjithatë, dëshironin që lumi Nil të përmbytej. Kjo ishte e vetmja mënyrë që toka përreth lumit të bëhet pjellore e mjaftueshme për të mbështetur rritjen e të lashtave.

Luginat e gjelbra që janë të lidhura me lumin Nil lindën një nga qytetërimet më të vjetra të cilat njerëzimi ka pasur privilegjin për të zbuluar. Pa lumin Nil, njerëzimi nuk do të mund të zhvillohej në mënyrë që të tillë që e bëri në këtë rajon. Kjo ka ndihmuar që të jetë në gjendje të lehtësoi tregtinë në fusha të ndryshme të botës. Uji është i lidhur me jetën, edhe sot, kështu çdo zonë pranë ujit është shumë e populluar dhe e dëshirueshme.

Ka një lumë të tretë që derdhet në lumin Nil dhe ai është Atbarra. Por, pasi ky lumë kontribuon vetëm 1% në vëllimin total të ujit që rrjedh nëpër Nil, atij i është referuar disa herë si "lum i harruar".

Lumi Nil nuk mund të përmbytet më në sajë të digave që janë vendosur në të, por kjo nuk e ndryshon faktin se ka gjashtë fusha të rrezikshme të vendosura në lumë. Nili gjithashtu ka zona shkëmbore, dhe rryma të rrezikshme që e bëjnë lundrimin ujorë praktikisht të pamundur.

Në saje të teknologjisë moderne, përmbytjet vjetore nga lumi Nil nuk janë më të nevojshme për prodhimin e kulturave. Kjo do të thotë se përmbytjet ishin duke bërë më shumë dëm sesa dobi.
Më shumë se 90,000 njerëz u desh të zhvendosen gjatë ndërtimit të digës dhe disa prej tyre ishin të vendosur më shumë se 45 kilometra larg nga shtëpitë e tyre. Tani ujërat e Nilit përdoren për ujë të pijshëm dhe ujitje. Një shënim interesant në lidhje me digën: ajo është projektuar nga britanikët, por është e ndërtuar nga Bashkimi Sovjetik.

Një nga sportet më të rrezikshme që Faraonët donin të merrnin pjesë në të ishte gjuetia e hipopotamëve përgjatë brigjeve të Nilit.

Një nga besimet më interesante që ekzistojnë në lidhje me lumin Nil ishte ura për jetën e përtejme. Për shkak të karakteristikave fizike të tokës përreth lumit. Në lindje të lumit ishte qytetërimi. Në perëndim një terren i gjerë që ishte i mbushur me asgjë. Kjo ishte arsyeja pse varret e egjiptianëve janë vendosur në brigjet perëndimore të lumit.

Besoni apo jo, ekspedita e parë e njohur në tërë rrjedhën e lumit Nil nuk ndodhi deri në vitin 2004. Grupi që mori këtë përpjekje filloi në Ugandë dhe iu deshën mbi 4 muaj për ta përfunduar udhëtimin.

No comments:

Post a Comment