A mund të jetë hapësira nën detare e ardhmja e bujqësisë?

Kur mendoni për kufirin tjetër për rritjen e ushqimit, mund të mendoni për plane të largëta për të kultivuar të korra në Mars. Por një familje italiane në biznesin e pajisjeve të zhytjes beson se hapësira tjetër e punueshme e pashfrytëzuar është pikërisht këtu në Tokë, deti. Kopshti Nemo është sistemi i parë në botë i kultivimit nënujor të bimëve tokësore. E vendosur në brigjet e Nolit, Itali, në jugperëndim të Gjenovës, ferma përbëhet nga një sërë serash të varura, transparente, në formë kube të quajtura biosfera, të ankoruara në fund të detit. "Misioni i kësaj teknologjie është të ndryshojë bujqësinë, t'i japë asaj një mundësi shtesë për rritjen e prodhimeve në sasinë e madhe të vijave bregdetare të Tokës, duke qenë e qëndrueshme dhe të mos ndikojë në mjedis", tha për CNN bashkëthemeluesi Luca Gamberini. Babai i tij dhe themeluesi i kompanisë së pajisjeve nënujore “Ocean Reef Group”, Sergio Gamberini, doli me idenë duke kombinuar dy pasionet e tij, zhytjen në skuba dhe kopshtarinë. Në vitin 2012, projekti filloi me mbjelljen e borzilokut në një tullumbace nën ujë. Dhjetë vjet më vonë, kopshti i Nemos po bëhet i fortë.

Përfitimet nënujore

Me popullsinë globale që pritet të arrijë afërsisht 10 miliardë deri në vitin 2050, OKB-ja vlerëson se prodhimi i ushqimit do të duhet të rritet deri në 60% për të përmbushur këtë kërkesë.

"Ne kemi një sasi të kufizuar burimesh dhe mënyra jonë (aktuale) e korrjes së këtyre burimeve është e paqëndrueshme", thotë Gamberini, duke shtuar "dhe ne besojmë se nënujore na jep disa avantazhe (kundër) bujqësisë tradicionale."

Duke lundruar gjashtë deri në 10 metra nën ujë, bimët në kopshtin e Nemos janë të ndara nga çdo patogjen dhe dëmtues i jashtëm, ndërsa ende kanë akses në ujërat e ëmbla që ndodhin si rezultat i kondensimit të shkripëzuar brenda biosferave, thotë Gamberini. Gjithashtu, vëren ai, temperatura relativisht e qëndrueshme e ujit të detit është një mjedis ideal për jetën e bimëve.

Kopshti Nemo përdor hidroponikë, një teknikë që përdor lëndë ushqyese me bazë uji në vend të tokës, e njëjta metodë e përdorur në shumicën e fermave vertikale të brendshme. Rrezet e diellit arrijnë te bimët, por dritat shtesë të rritjes përdoren kur nevojitet.

Gjithçka monitorohet në tokë përmes kamerave dhe sensorëve dhe cilësimet mund të rregullohen nga distanca nga kudo në botë, thotë Gamberini. Kur të vijë koha për të korrur, një zhytës do të presë bimësinë, do ta vendosë në thasë dhe do ta nxjerrë në sipërfaqe.

Meqenëse biosferat janë vetëm rreth dy metra në diametër, ato nuk mund të rritin kultura më të mëdha si misri apo gruri. Por ato mund të përshtaten diku nga 70 deri në 100 bimë më të vogla, thotë Gamberini. “Ne testuam qindra bimë të ndryshme duke filluar nga luleshtrydhet tek domatet, fasulet dhe sigurisht barishtet”, shton ai.

Në Kopshtin e Nemo-s janë kryer studime që variojnë në natyrë nga farmaceutike në kuzhinë. Një studim i vitit 2020 nga Università di Pisa arriti në përfundimin se borziloku nga kopshti kishte një përqendrim më të lartë të vajit esencial dhe përmbante më shumë antioksidantë.

Sa i përket gjurmës së saj fizike, Gamberini thotë se ferma ujore tërheq jetën detare, në vend që ta shqetësojë atë. “Në studimet tona, kopshti i Nemos ka 58% më shumë peshk se mjedisi përreth, kështu që ka një efekt ripopullimi”, shton ai.

Territori i paeksploruar

Gamberini thotë se projekti pilot nuk ka qenë pa sfida, në veçanti, ngjarjet e pashmangshme të motit. Në vitin 2019, një stuhi e fuqishme theu disa nga biosferat.

"Ne nuk zbuluam një vend që ishte i përsosur për sa i përket diellit dhe stinëve dhe ekspozimit ndaj stuhive të forta", thotë ai për vendndodhjen e Nolit, e cila u zgjodh për shkak të afërsisë me shtëpinë e tij të pushimeve familjare.

Përtej fatkeqësive natyrore, krijimi i diçkaje nga e para, në një mjedis të ashpër jo më pak, nuk ka qenë e lehtë, thotë ai për CNN, por ka qenë emocionuese. Kompani të tjera në mbarë botën po eksplorojnë gjithashtu përfitimet e detit për bujqësinë. GreenWave, një organizatë jofitimprurëse në Amerikën e Veriut, po rrit alga deti dhe butakë në një skelë nënujore.

Ekipi në Nemo ka plane për biosfera edhe më të mëdha në të ardhmen, si dhe vende të tjera. Për të testuar fizibilitetin në mjedise të ndryshme, ata planifikojnë të ngrenë një version në shkallë të vogël në një gurore me ujë të ftohtë në shtetin amerikan të Ohajos këtë vit.

"Unë mendoj se shumica e teknologjisë mund të përshtatet pothuajse në çdo mjedis", thotë Gamberini, por ai beson se e ardhmja e kopshtit Nemo do të jetë kryesisht përgjatë vijave bregdetare ku komunitetet mund të përfitojnë nga hapësira e shtuar që ofron.

"Bujqësia nënujore nuk do t'i përgjigjet çështjes "si do ta ushqejmë botën mbarë", thotë Gamberini, "por shpresoj që të bëhet një standard në rajonet që kanë nevojë".