Një gjurmë karboni është sasia totale e gazeve serrë të emetuara nga diçka. Ky mund të jetë stili i jetës së një personi, zinxhiri i furnizimit të një produkti, një organizate ose një aktiviteti. Çdo gjë nga një banane në një anije ka një gjurmë karboni. Me fjalë të thjeshta, ai barazohet me ndikimin mjedisor që ka dikush ose diçka. Fillimisht, ky term i referohej vetëm emetimeve të dioksidit të karbonit (CO2) që lëshohen në atmosferë. CO₂ është gazi serrë më i zakonshëm. Por nuk është e vetmja. Ka gazra të tjerë që kontribuojnë ndjeshëm në ndryshimet klimatike, si metani dhe oksidi i azotit. Gjurmët e karbonit zakonisht tani përfshijnë edhe ato. Këto shpesh shtohen së bashku dhe shprehen si ekuivalenti i dioksidit të karbonit (CO₂e), sasia e dioksidit të karbonit që do të krijonte të njëjtën sasi ngrohjeje. Sipas llogaritësit online të Fondit Botëror për Natyrën, mesatarja e gjurmes individuale globale vjetore te karbonit është rreth 6.3 ton.
Kjo gjurmë mund të reduktohet duke blerë më shumë sende të dorës së dytë dhe jo të reja, duke ulur temperaturën në termostatin në shtëpinë tuaj me disa gradë më shumë dhe duke kompostuar shumë më tepër nga mbetjet e juaja ushqimore në shtëpi.
Koncepti i gjurmës së
karbonit rrjedh nga vlerësimi i ciklit jetësor, një mënyrë për të matur
ndikimin e një produkti ose sistemi gjatë gjithë jetës së tij. Nga marrja e
lëndëve të para te proceset e prodhimit, transporti dhe shpërndarja, plus
energjia e përdorur për asgjësimin e një produkti pasi ai nuk është më i
nevojshëm.
Matja e gjurmës suaj
të karbonit është një hap i parë i rëndësishëm për të
përmirësuar njohuritë tona mbi karbonin dhe ndërgjegjësimin mjedisor. Njohja se
baza është thelbësore. Vetëm atëherë progresi mund të matet me të vërtetë me
kalimin e kohës.
Por problemi është se
gjurmët e karbonit mund të maten në mënyra të ndryshme dhe në shkallë të
ndryshme. Në librin e tij “Sa të këqija janë bananet?”, Mike Berners-Lee, një
profesor në Universitetin Lancaster, thotë se shumica e llogaritjeve të gjurmës
së karbonit janë më shumë si gjurmët e gishtërinjve, sepse ato nuk japin pamjen
e plotë.
Ekspertët flasin në
terma të tre niveleve të ndryshme të emetimeve, të quajtura scope 1, scope two
dhe scope three emetimet.
Emetimet e fushës së
parë përfshijnë çdo emetim të gazit serrë që janë nën kontrollin tuaj të
drejtpërdrejtë ose atë të një kompanie. Pra, kjo përfshin karburantin që
vendosni në makinën tuaj nëse keni një të tillë. Ose emetimet që vijnë nga
ngrohja e shtëpisë tuaj duke vendosur trungje në një zjarr të hapur.
Emetimet e fushës së
dytë përfshijnë emetimet indirekte të gazeve serrë nga energjia e përdorur.
Pra, emetimet nga gjenerimi i energjisë elektrike të përdorur për të ndriçuar
shtëpinë tuaj, për shembull.
Shtrirja e tretë është
edhe më e gjerë. Ai përfshin të gjitha emetimet indirekte në të gjithë
zinxhirin e furnizimit për një produkt ose shërbim. Kështu, për shembull,
emetimet e transportit nga importimi i bananeve në tasin tuaj të frutave ose
emetimet e lëshuara gjatë djegies së mbeturinave të paketimit që nuk mund të
riciklohen.
Emetimet e fushës së
tretë janë zakonisht më të lartat dhe më të vështirat për t'u reduktuar, sepse
ne kemi shumë më pak kontroll mbi to.
Gjurma e karbonit
është bërë një term familjar. Por siç thekson Marcelle McManus, një
profesoreshë e inxhinierisë së energjisë dhe mjedisit në Universitetin e Bath,
popullariteti i tij varet nga kompanitë e naftës që e promovojnë atë në mënyrë
aktive.
Ajo shpjegon se ideja
e matjes së gjurmëve personale të karbonit me fjalë të tjera, llogaritja e
emetimeve për të cilat jemi përgjegjës si individë u promovua fillimisht nga
gjiganti i naftës BP për të zhvendosur barrën e veprimit (dhe fajin) nga
kompanitë e karburanteve fosile te konsumatorët.
Pra, përgjegjësia
është mbi ne. Por edhe nëse të gjithë do të reduktonim gjurmët tona personale
të karbonit, kjo nuk mund të jetë kurrë e mjaftueshme.
"Në një botë ku vetëm 100 kompani janë përgjegjëse për 71% të emetimeve globale", thotë McManus, "ne kemi nevojë për një rishikim total të sistemeve me intensitet karboni rreth nesh."
Burimi i informacionit: https://theconversation.com/quick-climate-dictionary-what-actually-is-a-carbon-footprint-244948
P.s. Nëse dëshironi të dini gjurmën tuaj të karbonit ekzistojnë disa kalkulator online që ju mundësojnë të kalkuloni atë. Njërin nga ta e keni në linkun në vijim:
No comments:
Post a Comment