Nga të dhënat rezulton se cilësia e ajrit në Ballkanin Perëndimor është jashtëzakonisht e dobët, kjo pasi të gjitha vendet e rajonit, ku përfshihet edhe Shqipëria tejkalojnë mesatarisht kufirin maksimal ditor të grimcave që është 10 mikrometra ose më i vogël në diametër. Sipas raportit pasojat e kësaj situate janë të rrezikshme dhe vetëm gjatë vitit 2019 kanë shkaktuar 28,400 vdekje të parakohshme në Ballkanin Perëndimor. ‘Kjo ka pasoja të rrezikshme. Vetë grimcat, të cilat janë më të vogla se 2.5 mikrometra (PM2.5), kanë shkaktuar 28,400 vdekje të parakohshme në Ballkanin Perëndimor në vitin 2019, thotë raporti. Ndërsa normat e vdekshmërisë që i atribuohen këtij ndotësi u ulën me 16% në BE në krahasim me vitin 2012, ato u rritën me 30% në Ballkanin Perëndimor’, thuhet në raport.
Sipas raportit sëmundjet që lidhen me këtë situatë janë sëmundja pulmonare obstruktive kronike, kanceri i mushkërive, infeksionet e rrugëve të poshtme të frymëmarrjes, diabeti mellitus tip 2, sëmundjet ishemike të zemrës apo goditjet në tru. Këto sëmundje të përhapen akoma më shumë në Ballkanin Perëndimor nëse nuk ndërmerren veprime të mëtejshme. Ballkani Perëndimor ka bërë disa përmirësime në përafrimin e monitorimit të mjedisit dhe klimës, si dhe në raportimin e legjislacionit me standardet e BE-së. Zbatimi, megjithatë, është i parregullt, përfundon një raport i Qendrës së Përbashkët Kërkimore i publikuar sot.
Raporti, i prezantuar me rastin e Takimit Ministror të Platformave të Ballkanit Perëndimor për Kulturën, Kërkimin dhe Inovacionin, Arsimin dhe Trajnimin. Autorët paralajmërojnë se cilësia e ajrit në Ballkanin Perëndimor është ende jashtëzakonisht e dobët, pavarësisht nga përqendrimet e vogla të grimcave që tregojnë tendenca vjetore në rënie në disa pjesë të rajonit. Të gjitha vendet partnere në rajon, ku disponohen të dhëna të besueshme, tejkalojnë mesatarisht kufirin maksimal ditor të grimcave që është 10 mikrometra ose më i vogël në diametër.
Kjo ka pasoja të rrezikshme. Vetë grimcat, të cilat janë më të vogla se 2.5 mikrometra (PM2.5), kanë shkaktuar 28,400 vdekje të parakohshme në Ballkanin Perëndimor në vitin 2019, thotë raporti. Ndërsa normat e vdekshmërisë që i atribuohen këtij ndotësi u ulën me 16% në BE në krahasim me vitin 2012, ato u rritën me 30% në Ballkanin Perëndimor.
Sëmundjet që lidhen me ndotjen, si sëmundja pulmonare obstruktive kronike, kanceri i mushkërive, infeksionet e rrugëve të poshtme të frymëmarrjes, diabeti mellitus tip 2, sëmundjet ishemike të zemrës apo goditjet në tru, ka të ngjarë të bëhen edhe më të përhapura në Ballkanin Perëndimor nëse nuk ndërmerren veprime të mëtejshme. Megjithatë, nëse në Ballkanin Perëndimor zbatohen masa që kufizojnë ngrohjen globale në 2.0 gradë dhe janë në përputhje me synimet e OKB-së për zhvillimin e qëndrueshëm lidhur me energjinë, vdekshmëria nga PM 2.5 do të ulet me 65% në krahasim me skenarin e biznesit si zakonisht. projektuar për vitin 2050 në rajon.
Kur bëhet fjalë për gazrat serrë në Ballkanin Perëndimor, parashikimet vlerësojnë se ata do të jenë 4% më të lartë në vitin 2050 se sa në vitin 2020 nëse legjislacioni aktual qëndron në fuqi. 61.7 % e emetimeve aktuale të dyoksidit të karbonit vjen nga termocentralet me qymyr, nga të cilët 16 operojnë në rajon dhe përdorin linjit me përmbajtje të lartë squfuri.
Shqetësim është edhe gjendja e trupave ujorë. 44.5 % e trupave ujorë të vlerësuar nuk arritën një status të mirë gjatë vlerësimit kimik, shifër që u rrit në 54.5 % gjatë testit ekologjik.
Raporti shqyrtoi gjithashtu gjendjen e dherave në rajon, me rezultate gjithashtu shqetësuese. Një e treta e gjithë tokës bujqësore mund të bëhet e papërdorshme nga erozioni ujor, ndërsa 45 % e saj është në rrezik shkatërrimi për shkak të erozionit të tokës. Vetëm 2.6% e sipërfaqes bujqësore përdoret për bujqësi organike, shumë larg objektivit të BE-së prej 25%.
Ndonëse ka mbetur prapa me zbatimin, rajoni pati njëfarë suksesi me miratimin e kapitullit ‘Mjedisi dhe Ndryshimet Klimatike’ të korpusit të të drejtave dhe detyrimeve të BE-së të njohur si acquis communautaire. Ky kapitull është më i madhi nga gjithsej 35, i përbërë nga 200 akte legjislative.
Miratimi i acquis të BE-së është një detyrim për vendet në kuadër të procesit të ‘Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit’ dhe është i detyrueshëm për anëtarësimin në BE. Nivelet e miratimit për legjislacionin mjedisor dhe klimatik tani variojnë midis 47% dhe 76% mes partnerëve të Ballkanit Perëndimor, një rritje nga 21-31% në vitin 2019.
Për të mbështetur miratimin dhe zbatimin e acquis të BE-së, Komisioni Evropian propozoi Agjendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor, duke përshkruar një strategji rritjeje për rajonin, e cila bazohet në një ekonomi të qëndrueshme. Gjashtë liderët e Ballkanit Perëndimor miratuan Agjendën në Samitin e Sofjes në nëntor 2020, si dhe një udhërrëfyes për ta zbatuar atë në tetor 2021. Agjenda e Gjelbër synon ta përafrojë Ballkanin Perëndimor me Marrëveshjen e Gjelbër Evropiane, duke e bërë Evropën një kontinent neutral ndaj karbonit deri në vitin 2050.
No comments:
Post a Comment